Opiwm
Cyffur poenliniarol narcotig yw opiwm a geir o godennau aeddfed y pabi opiwm wedi i'w betalau cwympo (Papaver somniferum L. neu paeoniflorum).
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/cy/thumb/0/07/Malwapoppy.jpg/250px-Malwapoppy.jpg)
Mae tyfu cnydau opiwm wedi bod yn bwysig mewn rhai ardaloedd gwledig yn ne Asia ers canrifoedd lawer. Mae canran uchel iawn o opiwm y byd yn dod o Affganistan, er enghraifft. Mae cnydau sylweddol yn cael eu tyfu ym Mhacistan, y Triongl Aur yn Ne-ddwyrain Asia (yn arbennig ym Myanmar), Colombia a Mecsico hefyd.
Defnyddir y cyffur at ddibenion meddygol ac fel cyffur adloniadol. Fel cyffur naturiol roedd yn rhan o ddiwylliant de a dwyrain Asia am ganrifoedd, a chan amlaf yn cael ei ysmygu neu ei fwyta er mwyn yr effeithiau narcotig, pleserus. Roedd hefyd yn cael ei ddefnyddio'n gyfreithlon yn Ewrop a gogledd America ac roedd yn gyffur poblogaidd iawn yn y 18g. Ymhlith ei ddefnyddwyr enwocaf mae De Quincey, Tennyson, Iolo Morganwg ac Edgar Allan Poe. Ond erbyn heddiw mae'n cael ei brosesu mewn ffatrïoedd anghyfreithlon i gynhyrchu heroin - cyffur cryfach o lawer - ac wedyn yn cael allforio'n ddirgel.
Defnydd hanesyddol yng Nghymru
golyguCofnododd William Bulkeley, Brynddu, Llanfechell fel hyn tra roedd yn aros yn Nulyn ar 25 Hydref 1735:
- The wind S.W.; rained almost all day. Paid 6/- for a pair of shoes ; paid 4d. for 1/4 dr. of opium; paid at my lodging house 4/6 for Punch.
Meddai Twm Elias[1]: “roedd ‘na ddefnyddiau meddygol pwysig iawn i opiwm (sug y pabi gwyn) ac fe’i ceid fel soled wedi ei sychu o sug y ffrwyth. Neu gellid ei doddi mewn alcohol a dŵr (cyfartaledd 1 : 1 : 1) i greu Laudanum, oedd yn fwy cyfleus ac yn gweithio’n gynt. Fel hypnotig a thawelydd (‘sedative’) roedd yn ddefnyddiol iawn i leddfu poen a thawelu rhywun oedd wedi gor- gynhyrfu. Roedd ei effeithiau astringent yn dda ar gyfer y dolur rhydd a dysentri a’i effeithiau expectorant, diafforetig, tawelyddol a gwrth-spasmodig yn ei wneud yn dda ar gyfer rhai mathau o beswch. Mae ‘na dros 20 o wahanol alcaloidiau mewn opiwm, a’r ddau fwyaf cyfarwydd erbyn heddiw ydi Codeine a Morphine. Mae’n cael ei dyfu dan drwydded mewn sawl gwlad i gyflenwi’r cyffuriau meddygol hyn ond mae ‘na gryn dyfu arno fo hefyd i gyflenwi’r farchnad gyffuriau anghyfreithlon! ‘Swn i’n feddwl mai i bwrpas meddygol yr oedd Bulkeley yn ei brynu...?
Datgelwyd yn ddiweddar bod tad yr actor enwog Kenneth Williams yn gaeth i heroine ar ffurf y moddion cyffredin Gee’s Linctus[2]