Parddu winwns
Urocystis cepulae
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas: Fungi
Dosbarth: Basidiomycota
Urdd: Urocystidales
Teulu: Urocystidaceae
Genws: Urocystis[*]
Rhywogaeth: Urocystis cepulae
Enw deuenwol
Urocystis cepulae
Frost

Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Urocystidaceae yw'r Parddu winwns (Lladin: Urocystis cepulae; Saesneg: Onion Smut).[1] Y Gwir-Barddu yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. Huddygl, smwt, neu'r carbon a ddaw o ganlyniad i dân yw 'parddu', fel arfer a chyfeirir yma at liw'r ffwng. Mae'r ffwng yma'n medru difa gweiriau fel ŷd, gwenith neu rug. Ceir enw Cymraeg arall ar y rhywogaeth hon, sef Parddu nionod. Mae'r teulu Urocystidaceae yn gorwedd o fewn urdd y Urocystidales.

Ffyngau

golygu

Credir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.

Aelodau eraill o deulu'r Urocystidaceae

golygu

Mae gan Parddu winwns ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:

Rhestr Wicidata:

rhywogaeth enw tacson delwedd
Tuburcinia floccosa Tuburcinia floccosa
Tuburcinia flowersii Tuburcinia flowersii
Tuburcinia fraseri Tuburcinia fraseri
Tuburcinia galanthi Tuburcinia galanthi
Tuburcinia gladioli Tuburcinia gladioli
Tuburcinia gladiolicola Tuburcinia gladiolicola
Tuburcinia granulosa Tuburcinia granulosa
Tuburcinia hederae Tuburcinia hederae
Tuburcinia hellebori-viridis Tuburcinia hellebori-viridis
Tuburcinia hepaticae-trilobae Tuburcinia hepaticae-trilobae
Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
  2. Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
  3. Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
  Safonwyd yr enw Parddu winwns gan un o brosiectau  . Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.