Pen-y-pass neu Pen-y-pas yw'r man uchaf (360 m) ar y bwlch rhwng yr Wyddfa a'r Glyder Fawr yn Eryri. Mae'r briffordd A4086 yn croesi'r bwlch, ac yn dirwyn i lawr tua'r gogledd-orllewin trwy Fwlch Llanberis ac i'r de-ddwyrain i lawr i Ben-y-Gwryd.

Pen-y-pass
Mathbwlch, ffordd Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Ardal warchodolParc Cenedlaethol Eryri Edit this on Wikidata
Rhan o'r canlynolBwlch Llanberis Edit this on Wikidata
SirGwynedd Edit this on Wikidata
GwladBaner Cymru Cymru
Uwch y môr360 metr Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau53.0804°N 4.0214°W Edit this on Wikidata
Cadwyn fynyddYr Wyddfa a'i chriw Edit this on Wikidata
Map

Adeiladwyd ffordd yma gyntaf yn y 1830au i gario'r mwyn copr o'r cloddfeydd ar lethrau'r Wyddfa. Adeiladwyd Gwesty Gorffwysfa yma, sydd yn awr yn hostel ieuenctid. Ceir canolfan wybodaeth Parc Cenedlaethol Eryri yma, a maes parcio sylweddol o faint, ac mae'n le poblogaidd iawn i ddechrau'r daith i gopa'r Wyddfa, gan mai'r dyma'r man cychwyn uchaf ar gyfer yr Wyddfa. Gellir dewis Llwybr y Mwynwyr, Llwybr Pen-y-Gwryd neu'r llwybr anoddach dros gopa Crib Goch. Gellir hefyd ddringo'r Glyder Fawr oddi yma, ond y llwybrau o ochr arall y mynydd, yn enwedig o Gwm Idwal, yw dewis y rhan fwyaf i gyrraedd copa'r mynydd yma.

Pen-y-pass o Craig Fach
Canolfan Pen-y-pass