Pengwin

Pengwiniaid
Pengwiniaid Brenhinol (Aptenodytes patagonicus)
Dosbarthiad gwyddonol
Teyrnas:	Animalia
Ffylwm:	Chordata
Dosbarth:	Aves
Urdd:	Sphenisciformes Sharpe, 1891
Teulu:	Spheniscidae Bonaparte, 1831
Genera modern
Aptenodytes Eudyptes Eudyptula Megadyptes Pygoscelis Spheniscus

Aderyn sydd ddim yn medru hedfan yw Pengwin. Maent yn byw yn Hemisffer y De o Antarctica i Ynysoedd y Galapagos, ar y Cyhydedd. Maent yn bwyta pysgod, cramenogion ac ystifflogod. Mae'n aelod o'r urdd Sphenisciformes.

Etymoleg yr enw

Pengwyniaid Cymraeg? Ydi’r gair Saesneg PENGUIN yn tarddu o “ben gwyn” y CARFIL MAWR. Aeth y carfil mawr i ddifodant ddechrau’r 19eg ganrif trwy hela barus a didrugaredd morwyr oherwydd ei anallu i hedfan. Gairfowl oedd ei enw Saesneg ar y pryd. Tybed ai o’r gair hwn mae ein gair carfil yn dod? Ond cwestiwn arall sydd gan Ruairidh (Roddy) Mclean - ai pen gwyn y carfil mawr esgorodd ar y gair ‘pengwin’ gan forwyr Cymreig, cyn cael ei fabwysiadu am y pengwin, aderyn tebyg ei ymarweddiad ym moroedd y de? Ac ai dyma darddiad penguin yn Saesneg?[1]
Mae’r ateb yn gymhleth a diddorol ac mae Ruairidh (Roddy) Mclean yn pwyso a mesur y dystiolaeth yn deg. (Agorwch y ddolen I ddarllen ei ysgrif yn yr Aeleg). Mae ei ddadleuon i'w gweld ym Mwletin Llên Natur rhifyn 53
Mae’r rhaghysbyseb i fersiwn ar-lein newydd yr Oxford English Dictionary yn dweud fel hyn:

the earliest recorded use of penguin can be traced back to Wales. Whilst the famous flightless bird was being referred to as gare-fowl in the far north of Europe, the Welsh coined the term from two words - pen meaning head and gwyn meaning white. The first written citation is from 1577, "Infinite were the Numbers of the foule, wch the Welsh men name Pengwin & Maglanus tearmed them Geese."

Dyma ddywed Geiriadur Prifysgol Cymru am "pengwin" neu "pengwyn": "benthyciad o’r Saesneg penguin; ceisir weithiau darddu'r Saesneg penguin o’r Gymraeg pen gwyn".

Rhai rhywogaethau yn yr un teulu

Rhestr Wicidata:

Diweddarwch y rhestr nawr | WQS | Chwiliwch am ddelweddau

teulu	enw tacson	delwedd
Jentŵ	Pygoscelis papua
Pengwin Adélie	Pygoscelis adeliae
Pengwin Magellan	Spheniscus magellanicus
Pengwin Patagonia	Aptenodytes patagonicus
Pengwin Periw	Spheniscus humboldti
Pengwin Ynys Macquarie	Eudyptes schlegeli
Pengwin bach	Eudyptula minor
Pengwin barfog	Pygoscelis antarcticus
Pengwin brefog	Spheniscus demersus
Pengwin cribfelyn	Eudyptes chrysocome
Pengwin ffiordydd	Eudyptes pachyrhynchus
Pengwin llygadfelyn	Megadyptes antipodes
Pengwin macaroni	Eudyptes chrysolophus
Pengwin y Galapagos	Spheniscus mendiculus
Pengwin ymerodrol	Aptenodytes forsteri

Diwedd y rhestr a gynhyrchwyd yn otomatig o Wicidata.

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am aderyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.