Pertyn gwinau
| Pertyn gwinau Lepiota castanea
| |
|---|---|
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Fungi |
| Dosbarth: | |
| Urdd: | Agaricales |
| Teulu: | Agaricaceae |
| Genws: | Lepiota[*] |
| Rhywogaeth: | Lepiota castanea |
| Enw deuenwol | |
| Lepiota castanea Quél. | |
Math a rhywogaeth o ffwng yn nheulu'r Agaricaceae yw'r Pertyn gwinau (Lladin: Lepiota castanea; Saesneg: Chestnut Dapperling).[1] 'Y Pertynnod' yw'r enw ar lafar ar y grwp mae'r ffwng yma'n perthyn iddo, ond nid yw'n derm gwyddonol. 'Tlws' neu 'brydferth' yw 'pert', sy'n ddisgrifiad o liw a siap y ffyngau hyn. Mae'r teulu Agaricaceae yn gorwedd o fewn urdd yr Agaricales.
Pe bai person yn ei fwyta, yna fel arfer, gall achosi marwolaeth y person hwnnw. Mae nifer o ffyngau'n perthyn i'r grwp hwn (gw. ffyngau marwol). Mae'r cemegolion o fewn y ffwng yma'n wenwynig.
Mae'r rhywogaeth hon o ffwng i'w chael yn Ewrop.
Ffyngau
golyguCredir fod rhwng 2.2 a 3.8 miliwn o wahanol rywogaethau o ffwng, a'u bod yn perthyn yn nes at grwp yr anifeiliaid nag at blanhigion.[2] Gelwir yr astudiaeth o ffwng yn "feicoleg", sy'n dod o'r Groeg μύκης (mykes) sef 'madarchen'. Mae tua 120,000 o'r rhain wedi'u disgrifio gan naturiaethwyr megis Carolus Linnaeus, Christiaan Hendrik Persoon ac Elias Magnus Fries. Oherwydd mai prin iawn yw gwybodaeth gwyddonwyr am y pwnc hwn, mae tacson y ffyngau'n newid o ddydd i ddydd.[3] Credir bod oddeutu 20,000 o rywogaethau o ffyngau yng ngwledydd Prydain.
Aelodau eraill o deulu'r Agaricaceae
golyguMae gan Pertyn gwinau ambell aelod arall yn y teulu hwn, gan gynnwys y canlynol:
Rhestr Wicidata:
| rhywogaeth | enw tacson | delwedd |
|---|---|---|
| Cap blodiog perlaidd | Cystoderma carcharias |  |
| Cap blodiog priddlyd | Cystoderma amianthinum |  |
| Cystoderma arcticum | Cystoderma arcticum | |
| Cystoderma clastotrichum | Cystoderma clastotrichum | |
| Cystoderma fallax | Cystoderma fallax |  |
| Cystoderma granulosum | Cystoderma granulosum |  |
| Cystoderma haematites | Cystoderma haematites | |
| Cystoderma intermedium | Cystoderma intermedium | |
| Cystoderma simulatum | Cystoderma simulatum | |
| Floccularia luteovirens | Floccularia luteovirens | _Pouzar_411604.jpg) |
Gweler hefyd
golyguCyfeiriadau
golygu- ↑ Gwefan y Bywiadur; CELl, lle ceir enwau safonol Cymraeg. Adalwyd 21 Chwefror 2020.
- ↑ Erthygl Fungal Diversity Revisited: 2.2 to 3.8 Million Species gan Hawksworth DL ac Lücking R yn y dyddlyfr Microbiology Spectrum, cyfrol 5, rhif 4, tud. 79–95. Cyhoeddwyd Gorffennaf 2017; Microbiology Spectrum; isbn=978-1-55581-957-6
- ↑ Gwefan palaeos.com; adalwyd 21 Chwefror 2020.
Safonwyd yr enw Pertyn gwinau gan un o brosiectau 
. Mae cronfeydd data Llên Natur (un o brosiectau Cymdeithas Edward Llwyd) ar drwydded agored CC 4.0. Chwiliwch am ragor o wybodaeth ar y rhywogaeth hon ar wefan Llên Natur e.e. yr adran Bywiadur, a chyfrannwch er mwyn datblygu'r erthygl hon ymhellach.