Llancaiach Fawr

Maenor Tuduraidd yw Llancaiach Fawr a leolir ger pentref Nelson ym mwrdeistref sirol Caerffili, De Cymru. Saif tuag 20 munud oddi ar yr A472, ychydig i'r gogledd o hen safle Glofa Llancaiach. Adeiladwyd y neuadd yn 1540 ar gyfer Dafydd ap Richard ac fe'i cynlluniwyd er mwyn medru ei amddiffyn ar amrantiad yng nghyfnodau stormus y Tuduriaid.

Llancaiach Fawr

Math	maenordy wedi'i amddiffyn
Sefydlwyd	1540
Daearyddiaeth
Lleoliad	Gelli-gaer
Sir	Gelli-gaer
Gwlad	Cymru
Uwch y môr	168.7 metr
Cyfesurynnau	51.6613°N 3.28291°W
Statws treftadaeth	adeilad rhestredig Gradd I, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Ffeiliau perthnasol ar Comin

Mae'r faenor bron yn union fel yr oedd yn 1645 yn ystod Rhyfel Cartref Lloegr. Yn y flwyddyn honno fe ymwelodd y Brenin Siarl I â'r tŷ ar y 5ed Awst i geisio perswadio'r perchennog, y Cyrnol Edward Pritchard, i ddal i fod yn deyrngar i'r brenin ar adeg pan roedd cefnogaeth i'r frenhiniaeth yn gwanhau. Er ei ymweliad, yn fuan wedyn daeth y teulu Pritchard ynghyd â boneddigion eraill De Cymru yn gefnogwyr i'r llywodraeth ac yn nes ymlaen fe amddiffynnodd Pritchard Gastell Caerdydd rhag y brenhinwyr.

Mae'r plasdy bellach yn amgueddfa byw sy'n ail-greu hanes drwy'r gweision a'r morynion – yn eu gwisgoedd yn adrodd straeon a hanesion am fywyd yn ystod cyfnod y Cyrnol Prichard. Mae’n un o dai ysbrydion enwocaf Cymru, a threfnir teithiau yng ngolau cannwyll yn Hydref i fis Mawrth). Ceir rhaglen flynyddol o ddigwyddiadau gan gynnwys hebogyddiaeth, brwydrau'r Rhyfel Cartref, saethyddiaeth a ffeiriau gwlad.

Digwyddiadau

Cynhaliwyd Eisteddfod Genedlaethol yr Urdd, Caerffili a'r Cylch 2015 yng ngerddi'r adeilad gan wneud defnydd o'r holl adnoddau.

Dolenni allanol

• (Saesneg) Gwefan y plasdy

Eginyn erthygl sydd uchod am fwrdeistref sirol Caerffili. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato