Robert Jones, Rhoslan
Pregethwr, athro ac awdur ar bynciau crefyddol oedd Robert Jones (13 Ionawr 1745 - 18 Ebrill 1829), a adwaenir fel Robert Jones, Rhoslan. Mae'n fwyaf adnabyddus fel awdur Drych yr Amseroedd (1820).[1]
| Robert Jones, Rhoslan | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 13 Ionawr 1745  Llanystumdwy |
| Bu farw | 18 Ebrill 1829 |
| Man preswyl | Rhoslan |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Galwedigaeth | llenor, athro |
| Adnabyddus am | Drych yr Amseroedd |
| Plant | Daniel Jones |
Bywgraffiad
golyguGanwyd ef ar fferm y Suntur, Llanystumdwy, ac addysgwyd ef yn un o ysgolion cylchynol Griffith Jones. Yn ddiweddarach daeth ef ei hun yn athro yn yr ysgolion cylchynol hyn mewn nifer o leoedd yng ngogledd Cymru. Roedd yn aelod o'r Methodistiaid Calfinaidd, a daeth yn amlwg fel pregethwr iddynt.[1]
Priodiodd Magdalen Prichard a symudodd i Roslan, lle defnyddiai ran o'i dŷ fel capel Methodistaidd. Yn ddiweddarach symudodd i Ddinas, Llŷn. Roedd ganddo bedwar o blant. Claddwyd ef ym mynwent Llaniestyn.
Drych yr Amseroedd
golyguEi gyfrol enwocaf yw Drych yr Amseroedd, sy'n rhoi hanes yr Ymneilltuwyr cynnar yng Ngwynedd a'r erledigaeth a fu arnynt. Mae'n ffynhonnell bwysig i haneswyr crefydd a chymdeithas yn ail hanner y 18fed ganrif yng Nghymru ac yn nodweddiadol am ei arddull bywiog a'i frasluniau cofiadwy o bobl a digwyddiadau.
Llyfryddiaeth
golyguCyhoeddiadau
golygu- Lleferydd yr Asyn (1776: cyhoeddwyd yn wreiddiol fel Ymddiffyn Crist'nogol, 1770)
- Y Cristion mewn Cyfiawn Arfogaeth (1775, 1784).
- Drych i'r Anllythrennog (1788)
- Grawnsypiau Canaan (1795). Casgliad o emynau.
- Achos Pwysig yn cael ei Ddadleu (1797).
- Llwybr Hyffordd i'r Anllythrennog (1805)
- Marwnad... y Parch. Thomas Jones (1820). Marwnad i Thomas Jones, Dinbych
- Drych yr Amseroedd (1820).[2]
- G. M. Ashton (gol.) Drych yr Amseroedd (Caerdydd, 1958).
Astudiaethau
golygu- Dafydd Glyn Jones, Yn Nrych yr Amseroedd (Y Ddarlith Lenyddol Flynyddol, Eisteddfod Genedlaethol Cymru Bro Madog 1987).
- Darlith gan yr Athro E. Wyn James, ‘Robert Jones, Rhos-lan, awdur Drych yr Amseroedd, a rhai o emynwyr Eifionydd’: https://www.youtube.com/watch?v=AVgWJT6KVfU