Gorchudd sydd wedi'i insiwleiddio, fel math o gwilt ysgafn a chanddi sip y gelir ei gau, er mwyn i berson gysgu ynddo yw sach cysgu, sach gysgu neu cwdyn cysgu. Mae'n cael ei ddefnyddio fel arfer ar gyfer trefniadau cysgu dros dro neu wrth gysgu yn yr awyr agored (ee wrth wersylla, cerdded, cerdded bryniau neu ddringo).

Sach mymi, math o sach cysgu a chanddo gwfl i gadw'r pen yn gynnes.

Gwneithuriad golygu

Ei brif bwrpas yw cadw gwres ar ffurf inswleiddio thermol trwy ei inswleiddiad synthetig neu blu. Mae'n defnyddio'r un dull o gadw gwres â'r dwfe (Carthen blu) sy'n draddoiadol yn defnyddio plu hwyaden fwythblu.

Mae hefyd fel arfer yn cynnwys gorchudd sy'n gwrthsefyll dŵr sy'n ei amddiffyn, i ryw raddau, yn erbyn oerfel gwynt a dyddodiad golau, ond fel arfer defnyddir pabell yn ychwanegol at fag cysgu, gan ei fod yn cyflawni'r swyddogaethau hynny yn well. Mae'r wyneb gwaelod hefyd yn darparu rhywfaint o glustog, ond fel arfer defnyddir pad cysgu neu got gwersyll yn ychwanegol at y diben hwnnw. Gall arwyneb gwaelod sach gysgu fod yn gymharol wrth-ddŵr, ond defnyddir tarp neu daenlen blastig yn aml i amddiffyn yn erbyn tir llaith.

Amrywiaeth golygu

Mae amrywiaeth o fathau o sachau cysgu wedi'u cynllunio at ddibenion gwahanol. Mae sachau cysgu sydd wedi'u hinswleiddio'n ysgafn iawn wedi'u cynllunio ar gyfer defnydd gwersylla yn yr haf neu ar gyfer defnydd dan do gan blant yn ystod partïon nos. Mae'r sachau sydd wedi'u hinswleiddio'n dda wedi'u cynllunio ar gyfer defnydd tywydd oer. Y bagiau sydd wedi'u hinswleiddio'n dda ac yn ysgafn yw'r rhai drutaf ac sydd wedi'u dylunio ar gyfer cerddwyr ac anturwyr difrifol. Mae un is-gategori o sach cysgu tywydd oer, y sach mymi, wedi'i enwi felly oherwydd bod ganddo gwfl wedi'i inswleiddio ar gyfer y pen. Mae sach bououac (bifi) yn orchudd gwrth-ddŵr ar gyfer sach cysgu y gellir ei ddefnyddio yn lle pabell gan gerddwyr profiadol, minimalaidd. Mae cerddwyr dydd hefyd yn cludo bag bifi fel cysgod wrth gefn neu i'w ddefnyddio mewn argyfwng, rhag ofn na fyddant wedi llwyddo i ddychwelyd i'w man cychwyn yn y nos oherwydd tywydd garw neu am eu bod wedi mynd ar goll.

Hwyrach mai rhagflaenydd cyntaf y sach gysgu modern oedd y "Garthen Euklisia", o'r Hen Roeg εὖ (ffynnon) a κλισία (crud, lle cysgu), a gafodd ei batentu gan yr arloeswr archebu post Pryce Pryce-Jones, un o entrepreneuriaid y Drenewydd, Sir Drefaldwyn, ym 1876.[1] Datblygodd Pryce-Jones y sach a'i allforio ledled y byd ar ddiwedd y 19g. Mae dogfennau'n dangos ei fod wedi cael archeb i ddarparu 60,000 o'r carthenni hyn i fyddin Rwsia. Daeth rhyfel Plevna i ben cyn iddo lwyddo i'w hanfon i gyd, ac felly fe'u gwerthodd i gwsmeriaid eraill gan ddweud eu bod yn cael eu cymeradwyo gan fyddin Rwsia. Mae'n debyg bod byddin Prydain wedi prynu carthenni ganddo yn ogystal. Mae cofnodion ohonynt yn cael eu defnyddio gan sifiliaid hefyd - ymhlith cenhadon yn Affrica ac arloeswyr ym mherfeddwlad Awstralia.[2]

Cyfeiriadau golygu

  1. "Euklisia Rug". A-day-in-the-life.powys.org.uk. Cyrchwyd 24 August 2013.
  2. "A History of the World - Object : Euklisia Rug". BBC. 1 January 1970. Cyrchwyd 24 August 2013.