Ffransis o Assisi
Sant Catholig o'r Eidal a sylfaenydd Urdd Sant Ffransis oedd Ffransis o Assisi (5 Gorffennaf 1182 – 3 Hydref 1226).
| Ffransis o Assisi | |
|---|---|
 Ffenestr gwydr lliw o Sant Ffransis yn Eglwys y Santes Fair, Ystrad Fflur, Ceredigion | |
| Ganwyd | Giovanni di Pietro di Bernardone  24 Mehefin 1182 Assisi |
| Bu farw | 3 Hydref 1226 Porziuncola, Assisi |
| Galwedigaeth | bardd, diacon, religious writer, ysgrifennwr, pregethwr, cenhadwr, clerigwr rheolaidd, Roman Catholic cleric, sefydlydd mudiad neu sefydliad, pilgrim, diwinydd, cyfrinydd, founder of Catholic religious community |
| Swydd | Custos of the Holy Land, Minister General of the Order of Franciscans, founder of Catholic religious community |
| Dydd gŵyl | 4 Hydref |
| Tad | Pietro di Bernardone dei Moriconi |
| Mam | Pica de Bourlemont |
Bywgraffiad golygu
Ganed ef yn Assisi i deulu cyfoethog; roedd ei dad, Pietro di Bernardone, yn ŵr busnes, tra roedd ei fam, Pica Bourlemont, o Ffrainc yn wreiddiol. Yn 1201, ymunodd ag ymgyrch filwrol yn erbyn Perugia, a chymerwyd ef yn garcharor yn Collestrada. Treuliodd flwyddyn fel carcharor rhyfel cyn dychwelyd i Assisi yn 1203. Yn 1204 cafodd waeledd difrifol, ac wedi cael gweledigaeth yn 1205 troes at grefydd. Bu'n byw trwy gardota yn ardal Assisi, yn trwsio eglwysi adfeiliedig a gofalu am wahangleifion.
Yn gynnar yn 1209. clywodd bregeth a newidiodd ei fywyd. Roedd y bregeth ar Mathew 10:9, lle mae Iesu yn dweud wrth ei ddilynwyr am fyned allan heb arian, na hyd yn oed ffon gerdded. Dilynodd Ffransis y gorchymyn, gan deithio o le i le yn droednoeth yn pregethu edifeirwch. Cyn hir, ymunodd ei ddilynwr cyntaf, Bernardo di Quintavalle, ag ef, ac ymhen blwyddyn roedd ganddo unarddeg o ddilynwyr. Aethant i Rufain i ofyn caniatâd Pab Innocentius III i ffurfio urdd grefyddol newydd. Gwrthododd y Pab, ond y noson honno cafodd freuddwyd lle gwelodd ddyn tlawd yn cynnal eglwys adfeiliedig rhag syrthio. Galwodd Ffransis yn ôl a newidiodd ei benderfyniad.
Tyfodd yr urdd yn gyflym. Yn 1219 aeth Ffransis a'r bererindod i'r Aifft, lle roedd ymladd rhwng y Swltan a'r Croesgadwyr. Aeth Ffransis i weld y Swltan Melek-el-Kamel a cheisiodd ei droi at Gristionogaeth, yna aeth ymlaen i Balesteina. Bu farw yn Porziuncola ar 3 Hydref 1226. Gwnaed ef yn sant gan yr Eglwys Gatholig yn 1228.
Chwedlau golygu
Ceir llawer o storïau am Sant Ffransis, yn arbennig am ei gariad at anifeiliaid; ceir llawer o'r rhain yn y Fioretti (Blodau Bychain), a gasglwyd wedi ei farwolaeth. Ymhlith yr enwocaf, mae'r hanesion amdano'n pregethu i'r adar, a gasglodd o'i gwmpas i wrando. Un arall yw'r hanes amdano yn dofi blaidd rheibus oedd wedi bod yn codi arswyd ar drigolion dinas Gubbio.
-
Fioretti
