Sgerbwd dynol

Fframwaith mewnol y corff dynol yw'r sgerbwd dynol. Mae'n cynnwys tua 270 o esgyrn ar enedigaeth ond mae'r cyfanswm hwn yn gostwng i tua 206 o esgyrn pan dry'r plentyn yn oedolyn ar ôl i rai esgyrn asio â'i gilydd. Mae màs esgyrn y sgerbwd yn cyrraedd y dwysedd uchaf o gwmpas 21 oed. Gellir rhannu'r sgerbwd dynol yn sgerbwd echelin a sgerbwd atodol. Mae'r sgerbwd echeidd yn cael ei ffurfio gan golofn y cefn, y gawell asennau, y benglog ac esgyrn cysylltiedig eraill. Mae'r sgerbwd atodol, sydd ynghlwm wrth y sgerbwd echelin, yn cael ei ffurfio gan gyllell yr ysgwydd, y cylfin pelfig ac esgyrn y cyrff uchaf a'r isaf.

Sgerbwd dynol

Math	organ system subdivision, endid anatomegol arbennig
Rhan o	system gyhyrysgerbydol
Yn cynnwys	axial skeleton, appendicular skeleton, asgwrn dynol, esgyrnyn, dant, nasal cartilage, cartilage of external ear, laryngeal cartilages, human vertebral column, thoracic skeleton, set of bones of upper limb, hip bone, bones of lower limb, cymal, joints of upper limb, joint of lower limb
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae'r sgerbwd dynol yn perfformio chwech o brif swyddogaethau; cefnogi, symud, amddiffyn, cynhyrchu celloedd gwaed, storio mwynau a rheoleiddio endocrin.

Nid oes lawer o wahaniaeth rhwng sgerbwd gwryw a sgerbwd y fenyw, llai na sydd mewn nifer o rywogaethau cynhenid eraill, ond mae gwahaniaethau cynnil rhwng y gwryw a'r fenyw ym morffoleg y benglog, y deintiad, yr esgyrn hir a'r pelfis. Yn gyffredinol, mae elfennau ysgerbydol menywod yn dueddol o fod yn llai ac yn llai cadarn nag elfennau gwrywaidd cyfatebol o fewn poblogaeth benodol. Mae'r pelfis benywaidd dynol hefyd yn fwy mewn merch er mwyn hwyluso geni plentyn. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o gynefinoedd, nid oes gan ddynion esgyrn yn ei bidyn.

Rhaniadau

Prif: Rhestr o esgyrn y sgerbwd dynol

Sgerbwd echelol

Mae'r esgyrn echelin (80 esgyrn) yn cael ei ffurfio gan golofn y cefn (32-34 asgwrn; mae nifer yr esgyrn cefn yn gwahaniaaethu o berson i berson gan fod y 2 ran isaf, yr esgyrn sacral a'r coccygeal yn gallu amrywio o ran hyd), rhan o'r gawell asen (12 pâr o asennau a'r sternum), a'r benglog (22 asgwrn a 7 asgwrn cysylltiedig).

Mae'r ystum unionsyth bodau dynol yn cael ei gynnal gan y sgerbwd echelol, sy'n trosglwyddo'r pwysau o'r pen, y gefnffordd, a'r eithafion uchaf i lawr i'r eithafion isaf yn y cymalau clun. Mae esgyrn yr asgwrn cefn yn cael ei gefnogi gan lawer o ligamentau. Mae'r cyhyrau spina erector hefyd yn cefnogi ac yn ddefnyddiol ar gyfer cydbwysedd.

Sgerbwd atodi

Ffurfir y sgerbwd atodol (126 o esgyrn) gan y gwregysau pectoral, yr aelodau uchaf, gwregys y pelvis neu'r pelfis, a'r aelodau isaf. Eu swyddogaethau yw gwneud locomotiad yn bosibl ac i ddiogelu prif organau treulio, eithrio ac atgenhedlu.

Swyddogaethau

Sgerbwd dynol yn cael ei arddangos yn Amgueddfa Esgyrn, Dinas Oklahoma, Oklahoma

Mae'r sgerbwd yn gwasanaethu chwe prif swyddogaeth: cefnogaeth, symudiad, diogelu, cynhyrchu celloedd gwaed, storio mwynau a rheoleiddio endocrin.

Cefnogaeth

Mae'r sgerbwd yn darparu'r fframwaith sy'n cefnogi'r corff ac yn cynnal ei siâp. Mae'r pelfis, ligamentau a chyhyrau cysylltiedig yn darparu llawr ar gyfer y strwythurau pelfig. Heb gawell yr asennau, cartilagau costal, a chyhyrau intercostal, byddai'r ysgyfaint yn cwympo..

Symudiad

Mae'r cymalau rhwng esgyrn yn caniatáu symudiad, rhai yn caniatáu ystod ehangach o symudiadau nag eraill, e.e. mae'r bêl a'r soced ar y cyd yn caniatáu amrediad mwy o symudiad na'r cymalyn y gwddf. Mae symudiad yn cael ei bweru gan gyhyrau ysgerbydol, sydd ynghlwm wrth y sgerbwd mewn gwahanol safleoedd ar esgyrn. Mae cyhyrau, esgyrn a chymalau yn darparu'r prif fecanegau ar gyfer symudiad, pob un ohonynt yn cael eu cydlynu gan y system nerfol.

Credir bod lleihau dwysedd esgyrn dynol mewn amserau cynhanesyddol yn lleihau ystwythder a deheurwydd symudiad dynol. Mae'r symudiad o hela i amaethyddiaeth wedi achosi dwysedd esgyrn dynol i ostwng yn sylweddol.

Amddiffyniaeth

Mae'r sgerbwd yn helpu i amddiffyn ein horganau mewnol hanfodol niferus rhag cael eu difrodi. * Mae'r benglog yn gwarchod yr ymennydd
* Mae'r fertebrau yn amddiffyn llinyn yr asgwrn cefn.
* Mae'r gawell, asgwrn cefn a'r sternum yn amddiffyn yr ysgyfaint, y galon a phibellau gwaed mawr.

Cynhyrchu celloedd gwaed

Y sgerbwd yw safle haematopoiesis, datblygiad celloedd gwaed sy'n digwydd ym mêr yr esgyrn. Mewn plant, mae haematopoiesis yn digwydd yn bennaf ym mêr yr esgyrn hir fel y ffemur a'r tibia. Mewn oedolion, mae'n digwydd yn bennaf yn y pelfis, craniwm, fertebrau a sternum.

Storio

Gall y matrics esgyrn storio calsiwm ac mae'n ymwneud â metabolaeth calsiwm, a gall mêr esgyrn storio haearn mewn ferritin ac mae'n ymwneud â metaboledd haearn. Fodd bynnag, nid yw esgyrn yn cael ei wneud yn gyfan gwbl o galsiwm, ond cymysgedd o sylffadren chondroitin a hydroxyapatite, mae'r olaf yn ffurfio 70% o asgwrn. Yn ei dro, mae hydroxyapatite yn cynnwys 39.8% o galsiwm, 41.4% o ocsigen, 18.5% o ffosfforws, a 0.2% o hydrogen yn ôl màs. Siwgr wedi'i wneud yn bennaf o ocsigen a charbon yw sulfate chondroitin.

Rheoliad endocrin

Mae celloedd esgyrn yn rhyddhau hormon o'r enw osteocalcin, sy'n cyfrannu at reoleiddio siwgr gwaed (glwcos) a dyddodiad braster. Mae Osteocalcin yn cynyddu secretiad yr inswlin a sensitifrwydd, yn ychwanegol at gynyddu nifer y celloedd sy'n cynhyrchu inswlin a lleihau braster.

Gwahaniaethau rhyw

Yn ystod adeiladu'r Bont Rheilffordd o Efrog i Scarborough ym 1901, darganfu gweithwyr arch garreg fawr, yn agos at Afon Ouse. Roedd ysgerbwd y tu mewn, ynghyd â nifer o wrthrychau anarferol a drud. Mae'r siawns hon yn cynrychioli dod ar draws un o'r darganfyddiadau mwyaf arwyddocaol a wnaed erioed o Efrog Rufeinig. Mae astudiaeth o'r sgerbwd wedi datgelu ei fod yn perthyn i fenyw.

Mae gwahaniaethau anatomegol rhwng dynion a menywod yn amlwg iawn mewn rhai mannau meinwe meddal, ond maent yn dueddol o fod yn gyfyngedig yn y sgerbwd. Nid yw'r sgerbwd dynol mor ddiamorffig yn rhywiol â llawer o rywogaethau cynhenid ​​eraill, ond mae gwahaniaethau cynnil rhwng y rhywiau ym morffoleg y benglog, deintiad, esgyrn hir a phelfis yn cael eu harddangos ar draws poblogaethau dynol. Yn gyffredinol, mae elfennau ysgerbydol menywod yn dueddol o fod yn llai ac yn llai cadarn nag elfennau gwrywaidd cyfatebol o fewn poblogaeth benodol.

Penglog

Mae amrywiaeth o nodweddion morffolegol gros y benglog dynol yn dangos dimorffedd rhywiol, fel y llinell nofel canolrifol, prosesau mastoid, ymyl supraorbital, crib uwchbobradig, a'r sinsyn.

Deintyddiaeth

Mae dimorffistiaeth deintyddol traws-rywiol wedi ei ganoli ar y dannedd canin, ond nid yw mor amlwg ag mewn epaod mawr eraill.

Esgyrn hir

Mae esgyrn hir yn gyffredinol yn fwy mewn dynion nag mewn menywod o fewn poblogaeth benodol. Mae safleoedd atodi cyhyrau ar esgyrn hir yn aml yn fwy cadarn mewn dynion nag yn fenywod, gan adlewyrchu gwahaniaeth ym màs cyhyrau a datblygiad cyffredinol rhwng rhywau. Mae dimorffedd rhywiol yn yr esgyrn hir yn cael ei nodweddu'n gyffredin gan ddadansoddiadau morffolegol morffometrig neu gros.

Pelfis

Mae'r pelfis dynol yn arddangos mwy o ddimorffedd rhywiol nag esgyrn eraill, yn benodol o ran maint a siâp y ceudod pelfig, eu hylifau gwyddiaidd mwy, a'r ongl is-pubic. Defnyddir y dull Phenice yn gyffredin i benderfynu ar ryw anifail anhysbys gan anthropolegwyr gyda 96% i 100% o gywirdeb mewn rhai poblogaethau.

Mae pelfis menywod yn ehangach yn yr inlet pelfig ac maent yn ehangach trwy'r pelfis i ganiatáu genedigaeth plant. Mae'r sacrwm yn y pelfis menywod yn troi'n fewnol i ganiatáu i'r plentyn gael "funnel" i gynorthwyo llwybr y plentyn o'r groth i'r llwybr geni.

Arwyddocad clinigol

Mae yna lawer o anhwylderau ysgerbydol dosbarthedig. Un o'r rhai mwyaf cyffredin yw osteoporosis. Mae scoliosis yn gyffredin hefyd, troad ochr i ochr yn y cefn neu'r asgwrn cefn, gan greu siâp "C" neu "S" yn aml wrth ei weld ar pelydr-x o'r asgwrn cefn. Mae'r cyflwr hwn yn fwyaf amlwg yn ystod glasoed, ac mae'n fwyaf cyffredin gyda menywod.

Arthritis

Mae arthritis yn anhwylder o'r cymalau. Mae'n cynnwys llid un neu fwy o gymalau. Pan yr effeithyr gan arthritis, efallai y bydd y cyd-gymalau neu'r cymalau yr effeithir arnynt yn gallu bod yn boenus i symud, gallant symud mewn ffyrdd anarferol neu gallant fod yn hollol sefydlog. Bydd symptomau arthritis yn amrywio'n wahanol rhwng mathau o arthritis. Y math mwyaf cyffredin o arthritis: Gall Osteoarthritis effeithio ar gymalau mwy a llai y sgerbwd dynol. Bydd y cartilag yn y cymalau a effeithiwyd yn dirywio, meddalu a brueo. Mae hyn yn lleihau symudedd y cymalau ac yn lleihau'r gofod rhwng esgyrn lle dylai cartilag fod.

Osteoporosis

Mae osteoporosis yn glefyd ar yr asgwrn lle mae llai o ddwysedd mwynau esgyrn, gan gynyddu'r tebygolrwydd o doriadau. Mae Osteoporosis yn cael ei ddiffinio gan Sefydliad Iechyd y Byd mewn menywod fel dwysedd mwynol esgyrn 2.5 gwahaniaethau safonol islaw màs yr asgwrn brig, o'i gymharu â'r oedran a chyfartaledd rhyw, sy'n cael ei fesur gan amsugnidiometreg pelydr-X ynni deuol, gyda'r term "osteoporosis sefydledig" gan gynnwys presenoldeb toriad bregus. Mae Osteoporosis yn fwy cyffredin mewn menywod ar ôl y menopos, pan ei gelwir yn "osteoporosis postmenopawsol", ond gall ddatblygu mewn dynion a menywod cyn-menopawsal ym mhresenoldeb anhwylderau hormonaidd penodol a chlefydau cronig eraill neu o ganlyniad i ysmygu a meddyginiaethau, yn benodol glwcocrticoidau. Fel rheol nid oes gan Osteoporosis unrhyw symptomau nes bydd toriad yn digwydd. Am y rheswm hwn, mae sganiau DEXA yn cael eu gwneud yn aml mewn pobl ag un neu fwy o ffactorau risg, sydd wedi datblygu osteoporosis ac sydd mewn perygl o dorri.

Mae triniaeth osteoporosis yn cynnwys cyngor i roi'r gorau i ysmygu, lleihau'r defnydd o alcohol, ymarfer corff yn rheolaidd, a bwyta'n iach. Efallai y cynghorir ychwanegiadau calsiwm hefyd, a hefyd Fitamin D. Pan ddefnyddir meddyginiaeth, gall gynnwys bisphosffonatau, Strontium runelate, a gall osteoporosis fod yn un ffactor a ystyrir wrth gychwyn therapi amnewid hormon.

Hanes

Mae'n debyg  y dechreuodd astudiaeth esgyrn dynol yn y Groeg hynafol o dan brenhinoedd Ptolemaic oherwydd eu cysylltiad â'r Aifft. Mae Herophilos, trwy ei waith yn astudio cyrff dynol yn Alexandria, yn cael ei gredydu i fod yn arloeswr yn y maes. Mae ei waith wedi mynd ar goll ond fe'i dyfynnir yn aml gan bobl nodedig yn y maes megis Galen a Rufus Ephesus. Er hynny, nid oedd Galen ei hun yn archwilio llawer ac yn dibynnu ar waith eraill fel Marinus o Alexandria, yn ogystal â'i sylwadau ei hun o garcharorion ac anifeiliaid gladiator. Yn ôl Katherine Park, parhaodd i ddosbarthu lledaeniad Ewrop ganoloesol, yn groes i'r ddealltwriaeth boblogaidd mai arferion o'r fath yw tabŵ ac felly'n cael eu gwahardd yn llwyr. Mae'r arfer o awtopsi sanctaidd, fel yn achos Clare of Montefalco ymhellach yn cefnogi'r hawliad. Parhaodd Alexandria fel canolfan anatomeg o dan reolaeth Islamaidd, gyda Ibn Zuhr yn ffigwr nodedig. Mae dealltwriaeth y Tseiniaidd yn wahanol, gan fod y cysyniad cyfatebol agosaf yn y system feddyginiaethol yn ymddangos yn y meridiaid, er bod Hua Tuo yn perfformio llawdriniaeth yn rheolaidd, rhaid bod rhywfaint o bellter rhwng theori meddygol a dealltwriaeth wirioneddol.