Sgerbwd dynol

Fframwaith mewnol y corff dynol yw'r sgerbwd dynol. Mae'n cynnwys tua 270 o esgyrn ar enedigaeth ond mae'r cyfanswm hwn yn gostwng i tua 206 o esgyrn pan dry'r plentyn yn oedolyn ar ôl i rai esgyrn asio â'i gilydd. Mae màs esgyrn y sgerbwd yn cyrraedd y dwysedd uchaf o gwmpas 21 oed. Gellir rhannu'r sgerbwd dynol yn sgerbwd echelin a sgerbwd atodol. Mae'r sgerbwd echeidd yn cael ei ffurfio gan golofn y cefn, y gawell asennau, y benglog ac esgyrn cysylltiedig eraill. Mae'r sgerbwd atodol, sydd ynghlwm wrth y sgerbwd echelin, yn cael ei ffurfio gan gyllell yr ysgwydd, y cylfin pelfig ac esgyrn y cyrff uchaf a'r isaf.

Sgerbwd Dynol
Diagram o'r sgerbwd dynol
Dynodwyr
TA	A02.0.00.000
Anatomeg

Mae'r sgerbwd dynol yn perfformio chwech o brif swyddogaethau; cefnogi, symud, amddiffyn, cynhyrchu celloedd gwaed, storio mwynau a rheoleiddio endocrin.

Nid oes lawer o wahaniaeth rhwng sgerbwd gwryw a sgerbwd y fenyw, llai na sydd mewn nifer o rywogaethau cynhenid ​​eraill, ond mae gwahaniaethau cynnil rhwng y gwryw a'r fenyw ym morffoleg y benglog, y deintiad, yr esgyrn hir a'r pelfis. Yn gyffredinol, mae elfennau ysgerbydol menywod yn dueddol o fod yn llai ac yn llai cadarn nag elfennau gwrywaidd cyfatebol o fewn poblogaeth benodol. Mae'r pelfis benywaidd dynol hefyd yn fwy mewn merch er mwyn hwyluso geni plentyn. Yn wahanol i'r rhan fwyaf o gynefinoedd, nid oes gan ddynion esgyrn yn ei bidyn.

Rhaniadau

Prif erthygl: Rhestr o esgyrn y sgerbwd dynol

Sgerbwd echelol

Mae'r esgyrn echelin (80 esgyrn) yn cael ei ffurfio gan golofn y cefn (32-34 asgwrn; mae nifer yr esgyrn cefn yn gwahaniaaethu o berson i berson gan fod y 2 ran isaf, yr esgyrn sacral a'r coccygeal yn gallu amrywio o ran hyd), rhan o'r gawell asen (12 pâr o asennau a'r sternum), a'r benglog (22 asgwrn a 7 asgwrn cysylltiedig).

Mae'r ystum unionsyth bodau dynol yn cael ei gynnal gan y sgerbwd echelol, sy'n trosglwyddo'r pwysau o'r pen, y gefnffordd, a'r eithafion uchaf i lawr i'r eithafion isaf yn y cymalau clun. Mae esgyrn yr asgwrn cefn yn cael ei gefnogi gan lawer o ligamentau. Mae'r cyhyrau spina erector hefyd yn cefnogi ac yn ddefnyddiol ar gyfer cydbwysedd.

Sgerbwd atodi

Ffurfir y sgerbwd atodol (126 o esgyrn) gan y gwregysau pectoral, yr aelodau uchaf, gwregys y pelvis neu'r pelfis, a'r aelodau isaf. Eu swyddogaethau yw gwneud locomotiad yn bosibl ac i ddiogelu prif organau treulio, eithrio ac atgenhedlu.

Swyddogaethau

Sgerbwd dynol yn cael ei arddangos yn Amgueddfa Esgyrn, Dinas Oklahoma, Oklahoma

Mae'r sgerbwd yn gwasanaethu chwe prif swyddogaeth: cefnogaeth, symudiad, diogelu, cynhyrchu celloedd gwaed, storio mwynau a rheoleiddio endocrin.

Cefnogaeth

Mae'r sgerbwd yn darparu'r fframwaith sy'n cefnogi'r corff ac yn cynnal ei siâp. Mae'r pelfis, ligamentau a chyhyrau cysylltiedig yn darparu llawr ar gyfer y strwythurau pelfig. Heb gawell yr asennau, cartilagau costal, a chyhyrau intercostal, byddai'r ysgyfaint yn cwympo..

Symudiad

Mae'r cymalau rhwng esgyrn yn caniatáu symudiad, rhai yn caniatáu ystod ehangach o symudiadau nag eraill, e.e. mae'r bêl a'r soced ar y cyd yn caniatáu amrediad mwy o symudiad na'r cymalyn y gwddf. Mae symudiad yn cael ei bweru gan gyhyrau ysgerbydol, sydd ynghlwm wrth y sgerbwd mewn gwahanol safleoedd ar esgyrn. Mae cyhyrau, esgyrn a chymalau yn darparu'r prif fecanegau ar gyfer symudiad, pob un ohonynt yn cael eu cydlynu gan y system nerfol.

Credir bod lleihau dwysedd esgyrn dynol mewn amserau cynhanesyddol yn lleihau ystwythder a deheurwydd symudiad dynol. Mae'r symudiad o hela i amaethyddiaeth wedi achosi dwysedd esgyrn dynol i ostwng yn sylweddol.

Amddiffyniaeth

Mae'r sgerbwd yn helpu i amddiffyn ein horganau mewnol hanfodol niferus rhag cael eu difrodi. * Mae'r benglog yn gwarchod yr ymennydd
* Mae'r fertebrau yn amddiffyn llinyn yr asgwrn cefn.
* Mae'r gawell, asgwrn cefn a'r sternum yn amddiffyn yr ysgyfaint, y galon a phibellau gwaed mawr.

Cynhyrchu celloedd gwaed

Y sgerbwd yw safle haematopoiesis, datblygiad celloedd gwaed sy'n digwydd ym mêr yr esgyrn. Mewn plant, mae haematopoiesis yn digwydd yn bennaf ym mêr yr esgyrn hir fel y ffemur a'r tibia. Mewn oedolion, mae'n digwydd yn bennaf yn y pelfis, craniwm, fertebrau a sternum.

Storio

Gall y matrics esgyrn storio calsiwm ac mae'n ymwneud â metabolaeth calsiwm, a gall mêr esgyrn storio haearn mewn ferritin ac mae'n ymwneud â metaboledd haearn. Fodd bynnag, nid yw esgyrn yn cael ei wneud yn gyfan gwbl o galsiwm, ond cymysgedd o sylffadren chondroitin a hydroxyapatite, mae'r olaf yn ffurfio 70% o asgwrn. Yn ei dro, mae hydroxyapatite yn cynnwys 39.8% o galsiwm, 41.4% o ocsigen, 18.5% o ffosfforws, a 0.2% o hydrogen yn ôl màs. Siwgr wedi'i wneud yn bennaf o ocsigen a charbon yw sulfate chondroitin.

Rheoliad endocrin

Mae celloedd esgyrn yn rhyddhau hormon o'r enw osteocalcin, sy'n cyfrannu at reoleiddio siwgr gwaed (glwcos) a dyddodiad braster. Mae Osteocalcin yn cynyddu secretiad yr inswlin a sensitifrwydd, yn ychwanegol at gynyddu nifer y celloedd sy'n cynhyrchu inswlin a lleihau braster.

Gwahaniaethau rhyw

Yn ystod adeiladu'r Bont Rheilffordd o Efrog i Scarborough ym 1901, darganfu gweithwyr arch garreg fawr, yn agos at Afon Ouse. Roedd ysgerbwd y tu mewn, ynghyd â nifer o wrthrychau anarferol a drud. Mae'r siawns hon yn cynrychioli dod ar draws un o'r darganfyddiadau mwyaf arwyddocaol a wnaed erioed o Efrog Rufeinig. Mae astudiaeth o'r sgerbwd wedi datgelu ei fod yn perthyn i fenyw.

Mae gwahaniaethau anatomegol rhwng dynion a menywod yn amlwg iawn mewn rhai mannau meinwe meddal, ond maent yn dueddol o fod yn gyfyngedig yn y sgerbwd. Nid yw'r sgerbwd dynol mor ddiamorffig yn rhywiol â llawer o rywogaethau cynhenid ​​eraill, ond mae gwahaniaethau cynnil rhwng y rhywiau ym morffoleg y benglog, deintiad, esgyrn hir a phelfis yn cael eu harddangos ar draws poblogaethau dynol. Yn gyffredinol, mae elfennau ysgerbydol menywod yn dueddol o fod yn llai ac yn llai cadarn nag elfennau gwrywaidd cyfatebol o fewn poblogaeth benodol.

Penglog

Mae amrywiaeth o nodweddion morffolegol gros y benglog dynol yn dangos dimorffedd rhywiol, fel y llinell nofel canolrifol, prosesau mastoid, ymyl supraorbital, crib uwchbobradig, a'r sinsyn.

Deintyddiaeth

Mae dimorffistiaeth deintyddol traws-rywiol wedi ei ganoli ar y dannedd canin, ond nid yw mor amlwg ag mewn epaod mawr eraill.

Esgyrn hir

Mae esgyrn hir yn gyffredinol yn fwy mewn dynion nag mewn menywod o fewn poblogaeth benodol. Mae safleoedd atodi cyhyrau ar esgyrn hir yn aml yn fwy cadarn mewn dynion nag yn fenywod, gan adlewyrchu gwahaniaeth ym màs cyhyrau a datblygiad cyffredinol rhwng rhywau. Mae dimorffedd rhywiol yn yr esgyrn hir yn cael ei nodweddu'n gyffredin gan ddadansoddiadau morffolegol morffometrig neu gros.

Pelfis

Mae'r pelfis dynol yn arddangos mwy o ddimorffedd rhywiol nag esgyrn eraill, yn benodol o ran maint a siâp y ceudod pelfig, eu hylifau gwyddiaidd mwy, a'r ongl is-pubic. Defnyddir y dull Phenice yn gyffredin i benderfynu ar ryw anifail anhysbys gan anthropolegwyr gyda 96% i 100% o gywirdeb mewn rhai poblogaethau.

Mae pelfis menywod yn ehangach yn yr inlet pelfig ac maent yn ehangach trwy'r pelfis i ganiatáu genedigaeth plant. Mae'r sacrwm yn y pelfis menywod yn troi'n fewnol i ganiatáu i'r plentyn gael "funnel" i gynorthwyo llwybr y plentyn o'r groth i'r llwybr geni.

Arwyddocad clinigol

Mae yna lawer o anhwylderau ysgerbydol dosbarthedig. Un o'r rhai mwyaf cyffredin yw osteoporosis. Mae scoliosis yn gyffredin hefyd, troad ochr i ochr yn y cefn neu'r asgwrn cefn, gan greu siâp "C" neu "S" yn aml wrth ei weld ar pelydr-x o'r asgwrn cefn. Mae'r cyflwr hwn yn fwyaf amlwg yn ystod glasoed, ac mae'n fwyaf cyffredin gyda menywod.

Arthritis

Mae arthritis yn anhwylder o'r cymalau. Mae'n cynnwys llid un neu fwy o gymalau. Pan yr effeithyr gan arthritis, efallai y bydd y cyd-gymalau neu'r cymalau yr effeithir arnynt yn gallu bod yn boenus i symud, gallant symud mewn ffyrdd anarferol neu gallant fod yn hollol sefydlog. Bydd symptomau arthritis yn amrywio'n wahanol rhwng mathau o arthritis. Y math mwyaf cyffredin o arthritis: Gall Osteoarthritis effeithio ar gymalau mwy a llai y sgerbwd dynol. Bydd y cartilag yn y cymalau a effeithiwyd yn dirywio, meddalu a brueo. Mae hyn yn lleihau symudedd y cymalau ac yn lleihau'r gofod rhwng esgyrn lle dylai cartilag fod.

Osteoporosis

Mae osteoporosis yn glefyd ar yr asgwrn lle mae llai o ddwysedd mwynau esgyrn, gan gynyddu'r tebygolrwydd o doriadau. Mae Osteoporosis yn cael ei ddiffinio gan Sefydliad Iechyd y Byd mewn menywod fel dwysedd mwynol esgyrn 2.5 gwahaniaethau safonol islaw màs yr asgwrn brig, o'i gymharu â'r oedran a chyfartaledd rhyw, sy'n cael ei fesur gan amsugnidiometreg pelydr-X ynni deuol, gyda'r term "osteoporosis sefydledig" gan gynnwys presenoldeb toriad bregus. Mae Osteoporosis yn fwy cyffredin mewn menywod ar ôl y menopos, pan ei gelwir yn "osteoporosis postmenopawsol", ond gall ddatblygu mewn dynion a menywod cyn-menopawsal ym mhresenoldeb anhwylderau hormonaidd penodol a chlefydau cronig eraill neu o ganlyniad i ysmygu a meddyginiaethau, yn benodol glwcocrticoidau. Fel rheol nid oes gan Osteoporosis unrhyw symptomau nes bydd toriad yn digwydd. Am y rheswm hwn, mae sganiau DEXA yn cael eu gwneud yn aml mewn pobl ag un neu fwy o ffactorau risg, sydd wedi datblygu osteoporosis ac sydd mewn perygl o dorri.

Mae triniaeth osteoporosis yn cynnwys cyngor i roi'r gorau i ysmygu, lleihau'r defnydd o alcohol, ymarfer corff yn rheolaidd, a bwyta'n iach. Efallai y cynghorir ychwanegiadau calsiwm hefyd, a hefyd Fitamin D. Pan ddefnyddir meddyginiaeth, gall gynnwys bisphosffonatau, Strontium runelate, a gall osteoporosis fod yn un ffactor a ystyrir wrth gychwyn therapi amnewid hormon.

Hanes

Mae'n debyg  y dechreuodd astudiaeth esgyrn dynol yn y Groeg hynafol o dan brenhinoedd Ptolemaic oherwydd eu cysylltiad â'r Aifft. Mae Herophilos, trwy ei waith yn astudio cyrff dynol yn Alexandria, yn cael ei gredydu i fod yn arloeswr yn y maes. Mae ei waith wedi mynd ar goll ond fe'i dyfynnir yn aml gan bobl nodedig yn y maes megis Galen a Rufus Ephesus. Er hynny, nid oedd Galen ei hun yn archwilio llawer ac yn dibynnu ar waith eraill fel Marinus o Alexandria, yn ogystal â'i sylwadau ei hun o garcharorion ac anifeiliaid gladiator. Yn ôl Katherine Park, parhaodd i ddosbarthu lledaeniad Ewrop ganoloesol, yn groes i'r ddealltwriaeth boblogaidd mai arferion o'r fath yw tabŵ ac felly'n cael eu gwahardd yn llwyr. Mae'r arfer o awtopsi sanctaidd, fel yn achos Clare of Montefalco ymhellach yn cefnogi'r hawliad. Parhaodd Alexandria fel canolfan anatomeg o dan reolaeth Islamaidd, gyda Ibn Zuhr yn ffigwr nodedig. Mae dealltwriaeth y Tseiniaidd yn wahanol, gan fod y cysyniad cyfatebol agosaf yn y system feddyginiaethol yn ymddangos yn y meridiaid, er bod Hua Tuo yn perfformio llawdriniaeth yn rheolaidd, rhaid bod rhywfaint o bellter rhwng theori meddygol a dealltwriaeth wirioneddol.