Sgerbwd
Cysylltwaith o esgyrn y tu mewn i'r corff, ac sy'n ei gynnal, yw sgerbwd, adnabyddir weithiau fel y system ysgerbydol. Mae ganddo dair swyddogaeth. Mae'n gallu amddiffyn y corff: mae'r penglog, er enghraifft, yn amddiffyn yr ymennydd. Mae hefyd yn cynnal y corff. Dyna sut yr ydym yn gallu sefyll i fyny yn syth, er enghraifft. Yn drydydd, y ffaith bod cyhyrau wedi eu glynu wrth yr esgyrn a bod cymalau yn ein hesgyrn sy'n golygu y gallwn symud ein corff.
Mae'n gweithio ar y cyd gyda'r cyhyrau, er mwyn symud corff dyn neu anifail; mae'r system yn cynnwys yr esgyrn a'r sgerbwd, (sy'n cynnal ffram y corff), y cartilag, y gewynnau a'r tendons. Mae'r corff dynol yn cynnwys 206 asgwrn sy'n fframwaith cadarn i ddal gweddill yr organau. Er mwyn symud y sgerbwd mae'n rhaid cael cyhyrau, pâr ohonynt i weithio ar y cyd. Mae gan yr sgerwd (fel a ddywedir ar lafar) gartilag er mwyn ystwythder. Stribedi cryf o feinwe ydy'r ligament, sy'n dal yr esgyrn at ei gilydd a gewynnau'n dal y cyhyr yn sownd i'r asgwrn.
Mae gan un grŵp o anifeiliaid sgerbwd allanol (allsgerbwd) ac ar adegau, gall yr anifail fwrw'r sgerbwd er mwyn tyfu un arall. Sôn am y sgerbwd dynol mae'r rhan fwyaf o'r erthygl hon, fodd bynnag, sef y sgerbwd mewnol (mewnsgerbwd).
OrielGolygu
Eglwys y Santes Fair, Y Trallwng. Sgerbwd ar fedd, 17g.
