Tatŵ Brenhinol Milwrol Caeredin

Mae Tatŵ Brenhinol Milwrol Caeredin yn gyfres flynyddol o arddangosiadau milwrol a berfformir gan Lluoedd Arfog Prydain, bandiau milwrol y Gymanwlad a thimau arddangos rhyngwladol ar rodfa Castell Caeredin. Cynhelir y digwyddiad drwy gydol mis Awst bob blwyddyn fel rhan o Ŵyl Caeredin.^[1]

Cefndir golygu

Perfformiwyd y tatŵ cyntaf, o'r enw Something about a Soldier, ar Safle Seindorf Ross yng Ngerddi Princes Street Caeredin ym 1949. Cynhaliwyd y tatŵ swyddogol gyntaf ym 1950 gyda dim ond wyth eitem ar y rhaglen; denodd tua 6,000 o wylwyr yn eistedd ar feinciau a sgaffaldiau syml o amgylch rhodfa Castell Caeredin. Ym 1952 cafodd nifer ac ansawdd y seddi eu cynyddu i ddarparu ar gyfer cynulleidfa o 7,700 bob nos trwy gydol mis Awst, gan ganiatáu i 160,000 i wylio perfformiadau byw bob blwyddyn.

Yr ŵyl gyfoes golygu

Ers y 1970au bu ychydig dros 217,000 o bobl, ar gyfartaledd, yn gweld y Tatŵ yn fyw ar rodfa'r Castell yn flynyddol, mae pob sioe wedi gwerthu pob tocyn o flaen llaw yn ystod y degawd diwethaf. Mae tua 30% o'r gynulleidfa yn dod o'r Alban, 35% o weddill y Deyrnas Unedig a 35% yn gynulleidfa sy'n cynnwys dros 70,000 o ymwelwyr dramor.^[2]^[3]

Mae'r Tatŵ yn cael ei gynnal unwaith y noson yn ystod yr wythnos a dwywaith ar ddydd Sadwrn trwy fis Awst. Bydd yr ail berfformiad ar nos Sadwrn yn cynnwys arddangosfa tân gwyllt, er bod pob perfformiad yn defnyddio rhywfaint o byrotechneg. Ers 2005 mae'r sioe wedi cynnwys elfen o son et lumière i daflunio delweddau ar ffasâd y Castell.

Ers 2004, mae'r Tatŵ wedi cynnal perfformiadau talfyredig am ddim ar safle seindorf Ross o'r enw Blas y Tatŵ, ac ers 2008 bu ragflas tebyg ar Sgwâr Sant Siôr, Glasgow.^[4]^[5]

Cysylltiadau Brenhinol golygu

Yn 2010 cafodd Tatŵ Milwrol Caeredin ei ail enwi'n Tatŵ Brenhinol Milwrol Caeredin ar ôl i'r Frenhines Elizabeth dyfarnu'r teitl Brenhinol i'r ŵyl fel rhan o'i ddathliadau chwedeg mlynedd o fodolaeth.

Yn 2014 penodwyd y Dywysoges Anne yn noddwr brenhinol y sioe (Royal Bank of Scotland yw'r prif noddwr corfforaethol go iawn).

Trefn y Sioe golygu

Bob blwyddyn bydd un o'r Lluoedd Arfog yn arwain y sioe gan ffeirio'r arweinyddiaeth rhwng y Llynges Frenhinol, y Môr-filwyr Brenhinol, y Fyddin Brydeinig a'r Llu Awyr Brenhinol. Bydd pob blwyddyn hefyd yn dathlu neu'n coffáu sefydliad, pen-blwydd, thema neu ddigwyddiad penodol.

Uchafbwynt pob Tatŵ yw'r dyrfa o bibellau a drymiau cyfun, a ddarperir gan gatrodau'r Fyddin Brydeinig a bandiau pibell a drwm o bob cwr o'r byd sifil a milwrol, er yn bennaf o wledydd y Gymanwlad gyda chysylltiadau a'r Alban. Mae pob noson yn dod i ben gyda'r offerynwyr pibell a drwm yn cyfuno i orymdeithio ymlaen i ymuno â'r bandiau milwrol fel un llu. Caiff hwn ei ddilyn gan ddatganiad o Dduw a Helpa'r Frenhines ac Auld Lang Syne. Yna bydd seremoni gostwng y faner, gyda biwglwr naill ai'n seinio Post Diwethaf, neu'r Sunset (galwad biwgl y Môr-filwyr Brenhinol), bydd y digwyddiad yn darfod gyda phibydd unigol yn chwarae galargan o ben un o ragfuriau uchaf y castell. Wedyn bydd y bandiau yn gorymdeithio i lawr y Filltir Frenhinol i dôn Scotland the Brave.