Thomas Benbow Phillips

Thomas Benbow Phillips (14 Chwefror 182930 Ionawr 1915) oedd arloeswr y wladfa Gymreig a sefydlwyd yn Rio Grande do Sul, Brasil, yn y 1850au. Yn ddiweddarach daeth yn ffigwr pwysig yn y Wladfa ym Mhatagonia.

Thomas Benbow Phillips
Ganwyd14 Chwefror 1829 Edit this on Wikidata
Manceinion Edit this on Wikidata
Bu farw30 Ionawr 1915 Edit this on Wikidata
Dinasyddiaethyr Ariannin Edit this on Wikidata

Ganed ef yn Nhregaron yn 1829. Aeth i Fanceinion yn 1848, ac yno daeth i gysylltiad a masnachwyr oedd yn awyddus i yrru ymfudwyr i Frasil i dyfu cotwm ar gyfer eu melinau cotwm. Aeth Phillips draw i Frasil i wneud y trefniadau, ac erbyn diwedd Mai 1851 roedd chwe mintai o ymfudwyr wedi cyrraedd yno, er nad oedd y nifer o ymfudwyr yn fawr. Ymhen dwy flynedd roedd tua chant o Gymry yno.

Erbyn diwedd 1854, roedd y rhan fwyaf o'r sefydlwyr wedi gwasgaru; yn ôl Phillips, yn bennaf oherwydd i lawer ohonynt, oedd yn gyn-lowyr, symud i weithio i weithfeydd glo ym Mrasil. Arhosodd Phillips ym Mrasil, gan briodi Maria Januaria Florinal yn 1855. Wedi iddi hi farw, symudodd Phillips i'r Wladfa ym Mhatagonia yn 1872, a bu farw yno yn 1915.

Llyfryddiaeth golygu

  • R. Bryn Williams Y Wladfa (Gwasg Prifysgol Cymru, 1962)