Wicipedia

Uwch Gynghrair Hwngari

cynghrair pêl-droed Hwngari

Y Nemzeti Bajnokság (Ynganiad Hwngareg:ˈnɛmzɛti ˈbɒjnokʃaːɡ, "Pencampwriaeth Genedlaethol") yw cynghrair pêl-droed proffesiynnol Hwngari. Sefydlwyd y Gynghrair yn 1901. Ei enw cyfredol yw OTP Bank Liga ar ôl y prif noddwyr.[1] Gweinyddir hi o dan adain Ffederasiwn Pêl-droed Hwngari. Mae'r gynghrair wedi ei marcio fel 36eg yn rhestr safonnau UEFA o gynghreiriau cenedlaethol Ewrop.[2]

Uwch Gynghrair Hwngari
GwladHwngari
CydffederasiwnUEFA
Sefydlwyd1901
Nifer o dimau12
Lefel ar byramid1
Disgyn iNemzeti Bajnokság II
CwpanauMagyar Kupa
Cwpanau rhyngwladolCynghrair y Pencampwyr UEFA
Cynghrair Europa UEFA
Pencampwyr PresennolFerencváros (33 teitl)
(2021–22, Nemzeti Bajnokság I)
Mwyaf o bencampwriaethauFerencváros (33 teitl)
Partner teleduMagyar Televízió
GwefanMagyar Labdarúgó Szövetség
2021–22 Nemzeti Bajnokság I

Trefniant golygu

Yn gyfredol gwelir 12 tîm yn cystadlu yn erbyn ei gilydd ddwywaith y tymor. Bydd y pencampwyr yn cystadlu yng Nghynghrair y Pencampwyr UEFA tra fod yr ail a'r trydydd tîm ynghŷd ag enillydd Cwpan Hwngari yn cystadlu yn rownd rhagbrofol Cynghrair Europa UEFA. Bydd y ddau glwb ar waelod y gynghrair yn cwympo i'r Nemzeti Bajnokság II, yr ail gynghrair gydag enillydd yr NB2 a'r tîm sy'n ail yn esgyn i'r Nemzeti Bajnokság.

Hanes golygu

 
Tîm Hwngari yn Gemau Olympaidd, 1912
 
Tlws y Nemzeti Bajnokság

Cynhaliwyd y bencampwriaeth gyntaf yn 1901 rhwng BTC, MUE, FTC, Műegyetemi AFC a Budapesti SC, gyda Budapesti'n ennill y gynghrair yn y tymor cyntaf.[3] Yn ystod yr 1910au a'r 1920au dominyddwyd y bencampwriaeth gan Ferencváros a MTK.[3] ac yn yr 1930au daeth tîm arall, Újpest FC (nad oedd yn rhan o ddinas Budapest ar y pryd) yn un o'r prif dimau.[4] Gelwir y gemau rhwng y tri thîm yma yn Darbi Budapest.[5]

Yr Ail Ryfel Byd golygu

Yn wahanol i sawl gwlad arall yn Ewrop, parhaodd y Nemzeti Bajnokság i gystadlu yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Roedd hyn oherwydd nad oedd Hwngari yn rhyfela yn erbyn yr Almaen Natsiaidd ac na fu prin brwydro o fewn y wlad nes 1944. Oherwydd cefnogaeth yr Almaen, llwyddodd Hwngari i ad-feddiannu peth o'r tiroedd a gollwyd ganddynt yng Nghytundeb Trianon a gydag hynny ail-ymunodd timau fel Nagyvárad[6] a Kolozsvár.[7] Daeth hyn i ben wedi'r Almaen golli'r Rhyfel a Hwngari golli'r tiroedd hynny i Slofacia, Rwmania ac Iwcrain (Undeb Sofietaidd).

yr 1950au Euraidd a Gwrthryfel Hwngari 1956 golygu

Gwanhawyd dominyddiaeth Ferencváros a MTK yn yr 1950au a daeth tîm Honvéd ("Byddin") i'r brig gyda chwaraewyr byd-enwog fel Puskás, Bozsik, Czibor a Budai. Dyma'r chwaraewyr a chwaraeodd yn ffeinal Cwpan y Byd Pêl-droed 1954. Yn yr 1950au enillodd Honvéd y gynghrair bump gwaith a'r tîm oedd asgwrn cefn tîm enwog y Mighty Magyars.

Diddymwyd y Gynghrair yn 1956 oherwydd Gwrthryfel Hwngari yn erbyn yr Undeb Sofietaidd. Er mai Honvéd oedd ar frig y gynghrair wedi 21 gêm ni orffennwyd byth mo'r tymor. Yn ystod tymor gyntaf Cwpan Ewrop (1955-56), cyrhaeddodd MTK Budapest rownd y chwarteri ac yn 1957-58 cyrhaeddodd Vasas Budapest y rownd gyn-derfynol. Enillodd Vasas bedair pencampwriaeth yn yr 1960s.

Cwymp Comiwnyddiaeth, yr 1990au golygu

Gyda chwymp system gomiwnyddol Hwngari yn 1989 collodd timau pêl-droed gefnogaeth y wladwriaeth. Canlyniad hynny oedd problemau ariannol mawr sy'n dal yn bla ar bêl-droed y wlad. Daliai'r tri mawr, Ferencváros, MTK, Újpest, i ddominyddu'r 1990au ond effeithiodd y sefyllfa ariannol ar lwyddiant timau Hwngari y tu allan i'r wlad. Gallai clybiau Hwngari chwaith ddim cystadlu gyda thynfa ariannol clybiau mawr tramor chwaith. Cafodd dyfarniad Bosman gan yr Undeb Ewropeaidd effaith fawr hefyd gan alluogi i chwaraewyr Hwngareg adael y wlad am gyflogau brasach.[8]

Y 21g a llwyddiant timau'r taleithiol golygu

Yn ystod yr 2000au daeth timau newydd o du allan i Budapest i dominyddu'r gynghrair. Mae'r timau yma'n cynnwys Bozsik's Zalaegerszeg, Debrecen, Videoton o Székesfehérvár a Győr.

Enw a noddwyr golygu

Newidiwyd enw'r Gynghrair yn rheolaidd ers cwymp comiwnyddiaeth a 1997 yn benodol. Defnyddir enwau'r prif noddwyr fel enw'r Gynghrair:

  • o 2011: OTP Bank (Banc)
  • 2010/11: Monicomp (Gwasanaethau ariannol)
  • 2007–10: Soproni (Bragdy)
  • 2005–07: Borsodi (Bragdy)
  • 2003–05: Arany Ászok (Bragdy)
  • 2001–03: Borsodi (Bragdy)
  • 1997–98: Raab Karcher (Deunydd adeiladu)

Enillwyr y Nemzeti Bajnokság I golygu

Nodir y clybiau gan ei henwau diweddaraf, heb gynnwys enw noddwyr. Yr un eithriad yw Nagyváradi AC a enillodd yn ystod yr Ail Ryfel Byd a sydd nawr yn ddinas yn Rwmania ac enw'r clwb yw Clubul Atletic Oradea.

Clwb Teitl Subtítulos Blwyddyn
  Ferencváros (1)
30
36
1903, 1905, 1907, 1909, 1910, 1911, 1912, 1913, 1926, 1927, 1928, 1932, 1934, 1938, 1940, 1941, 1949, 1963-1, 1964, 1967, 1968, 1976, 1981, 1992, 1995, 1996, 2001, 2004, 2016, 2019
  MTK Budapest (2)
23
20
1904, 1908, 1914, 1917, 1918, 1919, 1920, 1921, 1922, 1923, 1924, 1925, 1929, 1936, 1937, 1951, 1953, 1958, 1987, 1997, 1999, 2003, 2008
  Újpest FC (3)
20
21
1930, 1931, 1933, 1935, 1939, 1945, 1946, 1947, 1960, 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1978, 1979, 1990, 1998
  Honvéd Budapest (4)
14
12
1950-1, 1950-2, 1952, 1954, 1955, 1980, 1984, 1985, 1986, 1988, 1989, 1991, 1993, 2017
  Debreceni VSC
7
1
2005, 2006, 2007, 2009, 2010, 2012, 2014
  Vasas Budapest SC
6
2
1957, 1961, 1962, 1965, 1966, 1977
  Győri ETO FC (5)
4
3
1963-2, 1982, 1983, 2013
  Csepel SC
4
-
1942, 1943, 1948, 1959
  Videoton FC
3
6
2011, 2015, 2018
  Budapesti TC †
2
1
1901, 1902
  Dunakanyar-Vác FC
1
2
1994
  Nagyváradi AC
1
1
1944
  Dunaferr SE †
1
1
2000
  Zalaegerszegi TE
1
-
2002
  FC Tatabánya
-
2
-----
  Magyar Atlétikai Club
-
2
-----
  Magyar Úszó Egyesület †
–
1
-----
  Budapesti Postás SE
–
1
-----
  Törekvés SE
–
1
-----
  Pécsi MFC
–
1
-----
  Budapesti VSC
–
1
-----
  Paksi SE
–
1
-----

Dolenni golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ "Az NB I új neve: Monicomp Liga". Hungarian Football Association. Cyrchwyd 6 October 2010.[dolen marw]
  2. ↑ Country coefficients 2011/12
  3. ↑ "Hungary - List of Final Tables 1901-1910". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.com. 1 June 2015.
  4. ↑ "Újpest FC". magyarfutball.hu. 14 April 2016.
  5. ↑ "Hungary - List of Final Tables 1931-1940". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.com. 1 June 2015.
  6. ↑ "Nagyváradi AC". magyarfutball.hu. 14 April 2016.
  7. ↑ "Kolzsvári AC". magyarfutball.hu. 14 April 2016.
  8. ↑ "Hungary - List of Final Tables 1991-2000". Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation.com. 1 June 2015.[dolen marw]
  Eginyn erthygl sydd uchod am bêl-droed. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Uwch_Gynghrair_Hwngari&oldid=11045224"