Victoriano Huerta

Milwr a gwleidydd Mecsicanaidd oedd Victoriano Huerta (23 Rhagfyr 185413 Ionawr 1916) a fu'n Arlywydd Mecsico o 18 Chwefror 1913 i 15 Gorffennaf 1914.

Victoriano Huerta
Victoriano Huerta yn ei wisg filwrol.
Ganwyd22 Rhagfyr 1850, 22 Rhagfyr 1854 Edit this on Wikidata
Colotlán Edit this on Wikidata
Bu farw13 Ionawr 1916 Edit this on Wikidata
El Paso, Texas Edit this on Wikidata
DinasyddiaethMecsico, Unol Daleithiau America Edit this on Wikidata
Alma mater
  • Heroico Colegio Militar Edit this on Wikidata
Galwedigaethgwleidydd, diplomydd, person milwrol Edit this on Wikidata
SwyddArlywydd Mecsico, Secretary of Foreign Affairs of Mexico, gweinidog tramor Edit this on Wikidata
PriodEmilia Águila Moya Edit this on Wikidata

Ganed i deulu brodorol yn Colotlán, Jalisco. Ymunodd â'r fyddin a derbyniodd ei hyfforddiant yng Ngholeg Milwrol Chapultepec. Dyrchafwyd yn gadfridog dan yr Arlywydd Porfirio Díaz a chafodd yrfa filwrol hir a disglair yn ystod cyfnod y Porfiriato. Er yr oedd yn gefnogwr pybyr o'r Arlywydd Díaz, cytunodd Huerta i wasanaethu yn bennaeth staff y fyddin dan ei olynydd, yr Arlywydd Francisco Madero, yn sgil chwyldro 1911. Yn sgil miwtini yn erbyn Madero yn Ninas Mecsico yn Chwefror 1913, trodd Huerta yn ei erbyn a gorfododd iddo ymddiswyddo. Wedi i Huerta gipio'r arlywyddiaeth, gorchmynnodd lofruddiaeth Madero, diddymodd y ddeddfwrfa, a sefydlodd ei hun yn unben milwrol ar Fecsico.[1]

Wynebodd Huerta wrthwynebiad oddi wrth y Cyfansoddiadwyr dan arweiniad Venustiano Carranza, Álvaro Obregón, Pancho Villa, ac Emiliano Zapata. Enillasant gefnogaeth Woodrow Wilson, Arlywydd yr Unol Daleithiau, a anfonodd luoedd Americanaidd i feddiannu Veracruz ym 1914. Yn sgil buddugoliaeth y Cyfansoddiadwyr, ymddiswyddodd Huerta ar 15 Gorffennaf 1914 a ffoes i Sbaen. Aeth i'r Unol Daleithiau ym 1915 ac yno fe'i arestiwyd ar gyhuddiadau o ennyn gwrthryfel ym Mecsico. Bu farw yn y ddalfa yn Fort Bliss, El Paso, Texas, yn 61 oed.[1]

Cyfeiriadau golygu

  1. 1.0 1.1 (Saesneg) Victioriano Huerta. Encyclopædia Britannica. Adalwyd ar 6 Chwefror 2021.