Wal sych

Wal garreg heb forter ynddi ydy wal sych, sy'n nodweddiadol o ffiniau caeau yng nghefn gwlad Cymru a gwledydd eraill. Mae eu cryfder yn deillio o'r grefft o 'gloi'r' cerrig, drwy roi "dau ar un, ac un ar ddau".

Fe'u defnyddiwyd er mwyn nodi'r ffin rhwng un fferm a fferm arall, i amgylchynu eglwys neu er mwyn rhoi cysgod i anifeiliaid fferm, yn enwedig ar lethrau gwyntog y mynydd. Fel arfer, rhoddir rhes o gerrig 'ar eu cyllyll' ar y top, sy'n cynnal y wal, ac yn ei atal rhag datgymalu. Yn Ne Cymru, ar adegau, mae'r rhes hwn yn fwy llydan na'r cerrig oddi tano. Mae patrwm y cerrig yn ddibynol ar y math o garreg.

Cymru

Gogledd

• 
  Cefnmeiriadog, Sir Ddinbych.
• 
  Penycloddiau, Sir Ddinbych
• 
  Bwlch Tryfan, Gwynedd
• 
  Maeshafn, Yr Wyddgrug
• 
  Llanarmon Dyffryn Ceiriog
• 
  Llangywer, Y Bala
• 
  Llanbadarn, Gwynedd
• 
  Llangynog, Powys]]
• 
  Ardal y Copaon, Swydd Derby

De

• 
  Abertridwr, Caerffili
• 
  Glynogwr, Pen-y-bont ar Ogwr
• 
  De Cymru

Gwledydd eraill

• 
  Inis Meáin, Gweriniaeth Iwerddon
• 
  Ynysoedd Shetland, ble gelwir waliau sych yn dykes
• 
  Wal o'r 17g o Gastell Muchalls, Yr Alban
• 
  Wal sych yr Inca, Cusco, Periw

Gweler hefyd

Llyfr Saesneg ar waliau sych; Lawrence Garner

• Cymdeithas Waliau Cerrig Sychion