Penycloddiau

Penycloddiau
Math	safle archaeolegol, bryngaer sy'n rhannol ddilyn tirffurf y graig
Daearyddiaeth
Gwlad	Cymru
Arwynebedd	21 ±0.1 ha
Uwch y môr	440 ±1 metr
Cyfesurynnau	53.1987°N 3.3055°W
Cod OS	SJ128676
Manylion
Amlygrwydd	156 metr
Rhiant gopa	Moel Famau
Cadwyn fynydd	Bryniau Clwyd
Statws treftadaeth	heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru
Manylion
Dynodwr Cadw	FL009
	Ffeiliau perthnasol ar Comin
	[golygwch ar Wicidata]

O holl fryngaerau Bryniau Clwyd, Penycloddiau (neu Pen-y-cloddiau) ydyw'r fwyaf gogleddol. Mae Llwybr Clawdd Offa'n croesi ei gopa. I'r dwyrain ohono mae Moel Plas-yw, ac i'r gogledd ohono saif Moel y Parc, gyda'i fast enfawr. Perthyn i Oes yr Haearn mae'r gaer hon, fel caer arall nid nepell ohoni, sef Moel Fenlli. Mae'r gaer yn 21 hectar o ran arwynebedd, sy'n ei gwneud y bumed mwyaf yng Nghymru o ran arwynebedd.^[1]^[2] Mae'r cloddiau sy'n amgylchynnu'r gaer yn 1.93 km kilometr o hyd.

Mae Llwybr Clawdd Offa'n rhedeg drwy'r gaer o'r gogledd i'r de, drwy ddwy fynedfa hynafol a cheir peth treulio ar yr henebion gan effaith y cerdded. 53°12′N 3°19′W / 53.2°N 3.31°W / 53.2; -3.31 (Pen-y-Cloddiau (bryngaer).)

Pen-y-Cloddiau

Pen-y-Cloddiau, Ysgeifiog

Yn 1962 ac wedyn yn 2003 a 2003 gwelwyd olion tai crynion ar lwyfanau o fewn y gaer - tua 43 i gyd - ac yn 2006 a 2009 cafwyd cloddio archaeolegol yno gan Ymddiriedolaeth Archaeolegol Clwyd-Powys (CPAT). Ceir siambr gladdu ar y copa, siambr sy'n perthyn i'r Oes Efydd^[1] (tua 4,000 o flynyddoedd oed) ac sydd, felly'n, hŷn na'r fryngaer ei hun. Cafodd y gloddfa hon ei harchwilio gan CPAT yn 2008.^[3]

Cofrestrwyd y fryngaer hon gan Cadw a chaiff ei hadnabod gyda'r rhif SAM unigryw: FL009.^[4] Ceir tua 300 o fryngaerau ar restr CADW o henebion, er bod archaeolegwyr yn nodi bod oddeutu 570 ohonyn nhw i gyd yng Nghymru.