Ymosodiad ar Pearl Harbor
Cyrch filwrol annisgwyl gan lynges Japan ar ganolfan lyngesol yr Unol Daleithiau ar fore Sul, 7 Rhagfyr, 1941, oedd ymosodiad ar Pearl Harbor. Arweiniodd y cyrch hwn at yr Unol Daleithiau yn dod yn rhan o'r Ail Ryfel Byd. Nod y cyrch oedd atal Fflyd Cefnfor Tawel yr Unol Daleithiau rhag dylanwadu ar y rhyfel roedd Japan yn bwriadu ymladd yn Ne-ddwyrain Asia yn erbyn y Deyrnas Unedig, yr Iseldiroedd a'r Unol Daleithiau. Roedd yr ymosodiad yn cynnwys dau gyrch awyr o 353 o awyrennau.
 | |
| Math | naval offensive, brwydr  |
|---|---|
| Nifer a laddwyd | 2,469 |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Pacific War campaigns |
| Lleoliad | Pearl Harbor |
| Cyfesurynnau | 21.365°N 157.95°W |
 | |
| Cyfnod | 7 Rhagfyr 1941 |
Yn yr ymosodiad, suddwyd pedwar o longau brwydro Llynges yr Unol Daleithiau a difrodwyd nifer yn fwy. Suddodd y Japaneaid dri criwser, tri llong ddistryw, ac un llong gosod ffrwydron, gan ddinistrio 188 awyren ac achosi marwolaethau 2,402 o bersonel ac anafu 1,282. Ni drawyd yr orsaf bŵer, yr iard longau a'r adnoddau tanwydd a thorpedo, yn ogystal â phier y llongau tanfor ac adeilad y pencadlys. Prin oedd colledion Japan, gan golli 29 awyren a phedwar llong danfor bychan. Lladdwyd ac anafwyd 65 o bersonel Japaneaidd.
Chwaraeodd yr ymosodiad rhan allweddol yn yr Ail Ryfel Byd. Digwyddodd yr ymosodiad cyn i'r rhyfel gael ei datgan yn swyddogol a chyn i'r rhan olaf o'r neges 14 rhan gael ei dosbarthu i'r Adran Daleithiol yn Washington D.C.. Cyfarwyddwyd Llysgenhadaeth Japan yn Washington i ddosbarthu'r neges yn union cyn yr amser y bwriadwyd yr ymosodiad yn Hawaii. Roedd yr ymosodiad, ac yn benodol ei natur annisgwyl, yn ffactorau dylanwadol yn newid safbwyntiau ynysig cyhoedd yr Unol Daleithiau i gefnogi ymuno a'r rhyfel. Pan ddatganodd yr Almaen y rhyfel, daethpwyd a'r Unol Daleithiau yn rhan o ryfel Ewropeaidd hefyd. Er gwaethaf nifer o gyrchoedd annisgwyl dros y canrifoedd, arweiniodd y ffaith na wnaed unrhyw ddatganiad ffurfiol o ryfel cyn yr ymosodiad i'r Arlywydd Franklin D. Roosevelt i ddatgan "December 7th, 1941 — a date which will live in infamy".
Oriel Golygu
-
Awyren ymladd Japaneaidd Mitsubishi A6M2 "Zero" o'r ail don yn esgyn o'r cariwr awyrennau Akagi ar fore'r 7 Rhagfyr, 1941.
-
Zeroes o'r ail don yn paratoi i esgyn o Shokaku am Pearl Harbor
-
Bomiwr torpedo Japaneaidd Nakajima B5N2 "Kate" yn esgyn o Shokaku.
-
Plym-fomiwr Japaneaidd Aichi D3A1 "Val" o'r ail don yn paratoi i esgyn. Ceir cariwr awyrennau Soryu yn y cefndir.
-
Llong frwydro USS California yn suddo
-
Llong frwydro USS Arizona yn ffrwydro.
-
Dinistriwr USS Shaw yn ffrwydro
-
Llong frwydro USS Nevada yn ceisio dianc o'r harbwr.
-
Llong frwydro USS West Virginia a gymrodd dau fom awyr, y ddau ohonynt yn ddiwerth, a saith trawiad gan dorpedos.
-
B-17 wedi ei ddinistrio ar ôl yr ymosodiad ar Gae Hickam.
-
Hangar yn Ynys Ford yn llosgi
-
Ar ôl yr ymosodiad: USS West Virginia (wedi ei ddinistrio'n ddifrifol), USS Tennessee (wedi'i ddinistrio), a'r USS Arizona (wedi suddo).
