Yr wyddor Gyrilig
System ysgrifennu yw'r wyddor Gyrilig, a ddefnyddir heddiw ar gyfer rhai ieithoedd Slafonaidd (Belarwseg, Bwlgareg, Macedoneg, Rwseg, Serbeg ac Wcreineg). Fe'i defnyddir hefyd i ysgrifennu nifer o ieithoedd an-Slafonaidd yn Rwsia a Chanolbarth Asia. Ysgrifennid rhai ieithoedd eraill, megis Aserbaijaneg, yn yr wyddor hon ar adegau yn y gorffennol.

Datblygwyd yr wyddor Gyrilig yn y nawfed ganrif gan ddisgyblion i'r ddau sant, Cyril a Methodius, yn sgil eu hymdrechion i gyflwyno Cristnogaeth i'r pobloedd Slafaidd. Dyma'r rheswm am yr enw.
Llythrennau cyffredin Golygu
Mae sawl ffurf wahanol i'r wyddor, ond isod mae tabl o'r llythrennau mwyaf cyffredin. Rhoddir y synau y maent yn eu cynrychioli mewn symbolau IPA.
Teipysgrif | Llawysgrifen | Sain |
---|---|---|
А а | А а | ynganiad: [/a/] |
Б б | Б б | ynganiad: [/b/] |
В в | В в | ynganiad: [/v/] |
Г г | Г г | ynganiad: [/g/] |
Д д | Д д | ynganiad: [/d/] |
Е е | Е е | ynganiad: [/je/] |
Ж ж | Ж ж | ynganiad: [/ʒ/] |
З з | З з | ynganiad: [/z/] |
И и | И и | ynganiad: [/i/] |
Й й | Й й | ynganiad: [/j/] |
К к | К к | ynganiad: [/k/] |
Л л | Л л | ynganiad: [/l/] |
М м | М м | ynganiad: [/m/] |
Н н | Н н | ynganiad: [/n/] |
О о | О о | ynganiad: [/o/] |
П п | П п | ynganiad: [/p/] |
Р р | Р р | ynganiad: [/r/] |
С с | С с | ynganiad: [/s/] |
Т т | Т т | ynganiad: [/t/] |
У у | У у | ynganiad: [/u/] |
Ф ф | Ф ф | ynganiad: [/f/] |
Х х | Х х | ynganiad: [/x/] |
Ц ц | Ц ц | ynganiad: [/ʦ/] |
Ч ч | Ч ч | ynganiad: [/ʧ/] |
Ш ш | Ш ш | ynganiad: [/ʃ/] |
Щ щ | Щ щ | ynganiad: [/ʃʧ/] |
Ь ь | Ь ь | ynganiad: [/ʲ/] |
Ю ю | Ю ю | ynganiad: [/ju/] |
Я я | Я я | ynganiad: [/ja/] |
Ni chynrichiola'r llythyren ь unrhyw sain penodol. Yn hytrach, mae'n newid sain y llythyren blaenorol, gan ei 'feddalu'. Mewn rhai ieithoedd, mae'r llythyren ъ neu gollnod ’ yn 'caledu' sain y llytheren blaenorol.
Trawslythreniad Cyrilig-Cymraeg Golygu
Rwsieg Golygu
Rwsieg | Cymraeg | Saesneg |
---|---|---|
а | a | a |
б | b | b |
в | f | v |
г | g | g |
д | j | d |
е | e | e |
ё | io | yo |
ж | ch | kh |
з | s | z |
и | i | i |
й | i | y |
к | c | k |
л | l | l |
м | m | m |
н | n | n |
о | o | o |
п | p | p |
р | r | r |
с | s | s |
т | t | t |
у | w | u |
оу | u | u |
ф | f | f |
х | cs | x |
ц | c | c |
ш | sh | š |
щ | sch | sch |
ы | i | y |
э | é | é |
ю | iu | yu |
я | ia | ya |
Felly, byddai "русский" (russkiy sy'n golygu "Rwsieg") yn cael ei drawslythrennu yn Gymraeg fel "rwsci".