Albert Jenkins (Rygbi'r Undeb)
Roedd Albert Edward Jenkins (11 Mawrth 1895 - 7 Hydref 1953) yn chwaraewr rygbi a fu'n chwarae i Glwb Rygbi Llanelli (y "Sgarlets") ac yn rhyngwladol dros Gymru rhwng 1919 a 1928[2]. Bu Jenkins yn un o'r cefnwyr gorau i chware dros Lanelli gan gael ei gymharu ag arwyr diweddarach y Sgarlets megis Lewis Jones a Phil Bennett[3]. Roedd Jenkins yn daclwr cryf ac yn rhedwr hynod o gyflym o ddechrau stond. Roedd hefyd yn giciwr ardderchog gyda'r naill droed a'r llall a gallai ergydio'r bêl dros hanner hyd y cae.
| Enw llawn | Albert Edward Jenkins | ||
|---|---|---|---|
| Dyddiad geni | 11 Mawrth 1895 | ||
| Man geni | Llanelli,[1] | ||
| Dyddiad marw | 7 Hydref 1953 (58 oed) | ||
| Lle marw | Llanelli | ||
| Taldra | 5 ft 9 in | ||
| Pwysau | 12 st 8 lb | ||
| Gyrfa rygbi'r undeb | |||
| Gyrfa'n chwarae | |||
| Safle | Canolwr | ||
| Clybiau amatur | |||
| Blynyddoedd | Clwb / timau | ||
| ? 1919–1932 |
Seaside Stars Clwb Rygbi Llanelli | ||
| Timau cenedlaethol | |||
| Blynydd. | Clybiau | Capiau | |
| 1920–1928 | Cymru | 14 | (47) |
Bywyd personol
golyguGanwyd Jenkins yn Llanelli ym 1895 yn un o 7 o blant William Jenkins, gweithiwr yn y dociau, a Margaret ei wraig [4]. Bu'n gweithio yn y gwaith tunplat ac yn y dociau; gwrthododd sawl cais i droi at rygbi'r gynghrair fel chwaraewr proffesiynol. Ym 1917 Priododd a Annie Sophia Rosser (1895-1945), bu iddynt 4 o blant, ond bu farw un yn ei fabandod.[5][6]
Gyrfa rygbi
golyguDechreuodd Jenkins chwarae rygbi gyda thîm o'r enw The Sand Lads tua 1909; tîm ieuenctid yn ardal Llanelli a oedd yn chwarae eu gemau ar y traeth ar faes oedd wedi ei farcio gyda llinellau ar y tywod. Ar ddechrau'r Rhyfel Byd Cyntaf ymunodd Jenkins â Chatrawd y Milwyr Traed Cymreig[7], gan chwarae ar ran tîm ei gatrawd.[8]. Wedi dychwelyd o'r Rhyfel ym 1919 ymunodd â thîm hyn Llanelli, gan ddod yn arwr i'r clwb. Chwaraeodd dros Lanelli yn erbyn Seland Newydd ddwywaith gan golli ym 1924 ond gan eu curo 3-0 ym 1926.
Gyrfa ryngwladol
golyguCynrychiolodd Jenkins ei wlad ar 14 achlysur, gan ennill ei gap cyntaf yn erbyn Lloegr ar 14 Ionawr 1920. Ei gêm orau oedd yr un yn erbyn Iwerddon ym 1920 lle bu'n gyfrifol am greu tri chyfle i'w gyd-chwaraewr Bryn Williams i sgorio ceisiadau, sgorio cais ei hun, cicio dau drosiad a chicio gôl adlam. Bu'n gapten ar y tîm cenedlaethol ar ddau achlysur.[9]
Lloegr 1920, 1923
Ffrainc 1920, 1921, 1922, 1923
Iwerddon 1920, 1923, 1928
yr Alban 1920, 1921, 1923, 1928
Seland Newydd 1924
Marwolaeth
golyguWedi salwch hir bu farw yn Ysbyty Cyffredinol Dosbarth Llanelli ar 7 Hydref 1953 yn 58 mlwydd oed ac fe'i claddwyd ym Mynwent y Box[10] gydag anrhydedd angladd dinesig gan Gyngor Fwrdeistref Llanelli ar 12 Hydref 1953.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Welsh Rugby Union player profiles[dolen farw]
- ↑ Y Bywgraffiadur JENKINS, ALBERT EDWARD ( 1895 - 1953 ), adalwyd 22 Mai, 2016
- ↑ ESPN In many games he touched greatness Archifwyd 2020-07-09 yn y Peiriant Wayback adalwyd 22 Mai, 2016
- ↑ Yr Archif Genedlaethol, Cyfrifiad 1911 cyfeirnod RG14/32862 RG78PN1876 RD596 SD3 ED17 SN30; 28 Bryn Road Llanelly
- ↑ Bedd y teulu ar 26:00 Munud o Yr Wythnos - Albert Jenkins [1] adalwyd 22 Mai 2016
- ↑ Gareth Williams, Jenkins, Albert Edward (1895–1953), Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, Jan 2011 adalwyd 23 Mai, 2016
- ↑ Albert Jenkins : Rugby Player adalwyd 22 Mai 2016
- ↑ 3:10 Munud o Yr Wythnos - Albert Jenkins [2] adalwyd 22 Mai 2016
- ↑ Smith (1980), pg 467.
- ↑ Hanes Mynwent anghydffurfiol Llanelli Archifwyd 2016-06-09 yn y Peiriant Wayback adalwyd 23 Mai, 2016
Dolenni allanol
golygu- Rhaglen deledu: Yr Wythnos yn Archif LlGC o ragleni HTV Rhaglen am un o chwaraewyr rygbi gorau Llanelli a Chymru, Albert Jenkins. Mae nifer fawr o hen gefnogwyr rygbi y dref yn cael eu holi ond ychydig iawn ohonyn nhw sy'n medru cytuno ar hanes bywyd Albert!
- Llun: Wales' Albert Jenkins on the attack, Wales v France, Swansea, February 24, 1923 Archifwyd 2020-07-13 yn y Peiriant Wayback
- Llun: Albert Jenkins Archifwyd 2020-07-09 yn y Peiriant Wayback