Offeryn "i weld pell yn agos" fel y dywedodd [[Ellis Wyn]] yng [[Gweledigaethau'r Bardd Cwsg|Ngweledigaethau'r Bardd Cwsg]] yw'r '''telescoptelesgop''' ('''ysbiednddrychysbienddrych''' oedd yr hen enw Cymraeg (neu weithiau 'sbenglas') hynny yw offeryn technegol i berson edrych ar bethau pell er mwyn eu gweld yn well. Mae'n cymryd i fewn [[ymbelydredd electromagnetig]] e.e. [[golau]] gweladwy.
Yn yr [[Iseldiroedd]] yn y 17eg ganrif y crewyd y telescoptelesgop cyntaf, mae'n debyg; y dyfeisiad allweddol cyn hynny oedd y dulliau diweddaraf o greu'r [[lens]] [[gwydr]] a [[drych]]au ac o fewn degawd, crewyd y telesgop adlewyrchol cyntaf.<ref>[http://galileo.rice.edu/sci/instruments/telescope.html galileo.rice.edu ''The Galileo Project > Science > The Telescope'' by Al Van Helden:] "The Hague discussed the patent applications first of Hans Lipperhey of Middelburg, and then of Jacob Metius of Alkmaar... another citizen of Middelburg, Sacharias Janssen had a telescope at about the same time but was at the Frankfurt Fair where he tried to sell it"</ref>
Yn yr [[20fed ganrif]] dyfeisiwyd mifernifer o delesgopau gwahanol gan gynnwys telesgopau radio yn y [[1930au]] a thelesgopau isgoch yn y [[1960au]]. Mae'r gair 'telesgop' bellach yn cyfeirio at ystod eang o offerynau sy'n synhwyro ac yn cofnodi gwananol rannau o'r [[Tonnau electromagnetig|sbectrwm electromagnetig]].
==Geirdarddiad==
Llinell 39:
==Gwahanol Fathau==
Mae gwahanol fathau o delescopau ar gael sy'n caniatau'r [[seryddiaeth|seryddwr]] i 'weld' amywiaeth eang o'r [[spectrwmTonnau electromagnetig|sbectrwm electromagnetig]]:
* Y Telesgop Optig: sy'n caniatau i'r rhan weledol o'r specrwmsbectrwm electromagnetig gael ei chwyddo
* Telesgop Radio: antennaantena sy'n edrych ar ran radio'r spectrwmsbectrwm. Un o ddyfeiswyr penna ym maes awyrennau oedd y Cymro [[Edward George Bowen]]
* TelsgopTelesgop [[Pelydr-x]] a [[Pelydr-gamma|Phelydr-gama]]
