Eglwys Gadeiriol Bangor: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Cynnwys wedi'i ddileu Cynnwys wedi'i ychwanegu
galeri |
B →top: canrifoedd a Delweddau, replaced: 15fed ganrif → 15g, 13eg ganrif → 13g, 6ed ganrif → 6g using AWB |
||
Llinell 2:
Saif '''Eglwys Gadeiriol Bangor''' yng nghanol dinas [[Bangor]], [[Gwynedd]]. Dyma [[eglwys gadeiriol|gadeirlan]] [[Esgobaeth Bangor]] a sedd [[Esgob Bangor]].
[[Delwedd:Y Gadeirlan Bangor Cathedral Church, Gwynedd North Wales 45.JPG|bawd|280px|Y Gadeirlan, gan wynebu'r allor]]
Yn ôl traddodiad sefydlodd [[Deiniol Sant]] fynachlog ([[clas]]) ar lannau [[Afon Adda]] yn y [[
Ymddengys fod y fynachlog a'r hen eglwys gadeiriol wedi parhau hyd [[1071]] pan y'i llosgwyd gan [[y Normaniaid]]. Ailadeiladwyd yr eglwys gadeiriol tua [[1102]] ac eto yn ystod esgobaeth [[Dafydd y Sgotyn]], gyda rhodd sylweddol o arian gan [[Gruffudd ap Cynan]]. Claddwyd Gruffudd ap Cynan ger yr allor yma pan fu farw yn [[1137]]. Claddwyd ei fab [[Owain Gwynedd]] a brawd Owain, [[Cadwaladr ap Gruffudd]] yn y gadeirlan hefyd. Mae [[Gerallt Gymro]] yn disgrifio gwasanaeth yma yn [[1188]] pan weinyddwyd yr offeren gan Baldwin, [[Archesgob Caergaint]].
Dinistriwyd yr eglwys gan luoedd y brenin [[John o Loegr]] yn [[1210]] pan ymosododd ar [[Teyrnas Gwynedd|Wynedd]] wedi iddo gweryla a [[Llywelyn Fawr]]. Fe'i adeiladwyd o'r newydd bron yn y [[
Dywedir i'r eglwys gadeiriol gael ei llosgi yn ystod gwrthryfel [[Owain Glyndŵr]], ond nid oes tystiolaeth o'r cyfnod i gadarnhau hyn. Bu ail-adeiladu ar raddfa fawr o ddiwedd y [[
Mae'r adeilad fel y gwelir ef heddiw yn ffrwyth ail-adeiladu helaeth dan oruchwyliaeth Syr [[George Gilbert Scott|Gilbert Scott]] a ddechreuwyd yn [[1868]]. Yr oedd cynllun gwreiddiol Scott yn galw am dŵr uchel, ond ni allwyd ei orffen gan fod craciau yn dechrau ymddangos. Ofnid fod hyn yn arwydd o broblemau gyda'r sylfaen, a gadawyd y tŵr yn isel.
|