Santes Canna: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Roedd Canna yn ferch i Tewdwr ap Emyr Llydaw<ref>Brereton T.D. 2000, ''The Book of Welsh Saints'', Glyndwr publishing</ref> Mae yn anodd bod yn sicr fod unrhyw llan wedi'i cysegruchysegru â hi, yn penodol gan ei bod hi yn cael ei chymysgu gydagydag o leiaf tair santes arall, Cain, Ceindrych a CenhedlonChenhedlon.

Dihangodd euei theulu o [[Llydaw|Lydaw]] ar ôl i Hoel cipiogipio rymgrym yno tua 546. Priododd â [[Sadwrn (sant)|Sadwrn]] oedd yn perthynasberthynas iddi; roedd yntau a'i deulu hefyd wedi dianc o Lydaw. Priododd [[Sadwrn (sant)|Sadwrn]] a chawsant fab, [[Crallo]]. Buont yn byw am gyfnod yn ne Cymru ble sefydlasant [[Llansadwrn, Sir Gaerfyrddin|Llansadwrn]] ger [[Llanymddyfri]] accyn wedyn ymgatrefentymgatrefu ym Môn gana sefydlu [[Llansadwrn, Ynys Môn|Llansadwrn]] arall. Ar ôl farwolaethmarwolaeth Sadwrn prioddodd Canna eto, igydag Alltu Redegog a cawsantchawsant dauddau o blant [[Eilian]] a TegfanThegfan.

Mae Canna yn cael ei chysylltu gyda nifer o eglwysi ond gan fod y mwyafrif yn ne Cymru mae'n mwy tebygdebyg y dylent caelgael ei chysylltu gyda un o merchedferched Brychan.

Yn eglwys [[Biwmares]] mae cerfluniau o Canna a Sadwrn a gwnaethpwydwnaethpwyd yn y 15ed canrif[[15g]]. <ref>Spencer, R, 1991 ''Saints of Wales and the West Country'', Llanerch</ref>Mae cerflun Canna yn dangos llyfr yn ei llawlaw, arwydd ei bod hi wedi addysu erail ac yn y llaw arall ffônffon, sy'n ail-dechrauddechrau tyfu brigaibrigau a dail.<ref>Bryce, E (Ed)1990, ''Lives of the British Saints'', Llanerch</ref>

Bu ei mab [[Eilian|Eilian hefyd yn sant]]; cysylltir ef gyda [[Llaneilian]] ar [[Ynys Môn]] a [[Llaneilian-yn-Rhos]] ger [[Bae Colwyn]].

Nid oes sôn amdani yn y traethodyn achyddol ''[[Bonedd y Saint]]'' ([[12g]]) nac ychwaith yn y ''Calendrau Cymreig'' ac ychwanegodd [[Iolo Morgannwg]] lawer o gam-wybodaeth amdani.<ref>[https://www.llgc.org.uk/fileadmin/fileadmin/docs_gwefan/casgliadau/Drych_Digidol/Deunydd_print/Welsh_Classical_Dictionary/03_C1.pdf ''A Welsh Classical Dictionary'';] gol: Peter Clement Bartrum; [[Llyfrgell Genedlaethol Cymru]].</ref>