Baner Wganda

baner

Mabwysiadwyd baner Wganda (neu Uganda yn y sillafiad Saesneg; a'r iaith Luganda un i brif ieithoedd frodorol y wlad: Bendera ya Uganda) ar 9 Hydref 1962, y dyddiad y daeth Wganda yn annibynnol o'r Deyrnas Unedig. Mae'n cynnwys chwe band llorweddol cyfartal o ddu (top), melyn, coch, du, melyn, a choch (gwaelod); mae disg gwyn wedi'i arosod yn y canol ac yn dangos y symbol cenedlaethol, craen llwyd wedi'i goroni, sy'n wynebu'r ochr y mast.

Baner Wganda; 2:3
Cefnogwr pêl-droed Wganda gyda'r faner ar ei gefn

Yn ystod y cyfnod trefedigaethol, defnyddiodd y Prydain faner y Blue Ensign gyda'r arfbais drefedigaethol, fel y rhagnodwyd yn rheoliadau 1865. Roedd gan Buganda, y teyrnasoedd mwyaf traddodiadol yn nhalaith Wganda, ei faner ei hun.[1] Fodd bynnag, er mwyn osgoi ymddangos fel petai'n rhoi blaenoriaeth i un rhanbarth o'r coloni dros unrhyw un arall, dewisodd awdurdodau trefedigaethol Prydain arwyddlun y craen i'w ddefnyddio ar y silwair glas a baneri swyddogol eraill.[2]

 
Cyn-faner plaid yr Uganda People's Congress, sail y faner genedlaethol gyfredol

Pan benderfynodd Blaid Ddemocrataidd y wlad, cynigiwyd cynllun ar gyfer y faner. Roedd ganddi streipiau fertigol o wyrdd-glas-wyrdd, wedi'u gwahanu gan streipiau melyn culach, ac yn y canol roedd silwét craen felen. Ar ôl i'r blaid golli'r etholiadau cenedlaethol ar 25 Ebrill 1962 gwrthododd blaid Cyngres Pobl Wganda (UPC) a oedd newydd ei hethol y cynllun blaenorol ac yn hytrach cynigiodd y cynllun presennol. Roedd wedi'i seilio ar faner UPC - trotor yn cael stribedi llorweddol o goch, melyn a du. Cymeradwyodd y weinyddiaeth Brydeinig y dyluniad hwn cyn annibyniaeth y wlad. Dyluniwyd y faner gan Weinidog Cyfiawnder Wganda, Grace Ibingira.[2]

Cafodd y faner wreiddiol, a wnaed ym 1962, ei chymryd gan yr Arlywydd Idi Amin i Libya ac yn ddiweddarach Sawdi Arabia ar ôl ei ddyddodiad yn 1979. Ers hynny mae wedi bod ar goll, ond mae llywodraeth Wganda wedi gofyn i lywodraeth Sawdi helpu ei ddychwelyd.[3]

Symbolaeth

golygu

Mae'r tri lliw yn cynrychioli pobl Affricanaidd (du), heulwen Affrica (melyn), a brawdoliaeth Affricanaidd (coch yw'r lliw gwaed, y mae pob Affricanwr yn gysylltiedig â nhw).[4] Mae craen y goron llwyd yn chwedlonol am ei natur ysgafn ac roedd hefyd yn fathodyn milwrol milwyr Wganda yn ystod rheol Prydain. Mae coes uwch y craen yn symbol o symudiad blaengar y wlad.[5]

Baneri Cenedlaethol eraill hen a chyfredol

golygu

Baneri rhanbarthol a llwythol Wganda

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. "Buganda (Uganda)". FOTW Flags Of The World website. Cyrchwyd 31 Awst 2015.
  2. 2.0 2.1 "flag of Uganda". Encyclopædia Britannica. Cyrchwyd 14 Medi 2014.
  3. https://www.crwflags.com/fotw/flags/ug.html#sn
  4. Uganda yn Flags of the World
  5. "Uganda National Symbols". Uganda Mission. Cyrchwyd 14 September 2014.

Dolenni allanol

golygu
  Eginyn erthygl sydd uchod am Wganda. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
Chwiliwch am Baner Wganda
yn Wiciadur.