Awdur Americanaidd, athro, ffeminydd, ac actifydd cymdeithasol oedd Gloria Jean Watkins (25 Medi 195215 Rhagfyr 2021), a oedd yn fwy adnabyddus wrth ei ffugenw bell hooks.[1] Roedd yr enw "bell hooks" wedi'i fenthyg gan ei hen-nain ar ochr ei mam, Bell Blair Hooks.[2]

Bell hooks
Ffugenwbell hooks Edit this on Wikidata
GanwydGloria Jean Watkins Edit this on Wikidata
25 Medi 1952 Edit this on Wikidata
Hopkinsville Edit this on Wikidata
Bu farw15 Rhagfyr 2021 Edit this on Wikidata
o methiant yr arennau Edit this on Wikidata
Berea Edit this on Wikidata
DinasyddiaethUnol Daleithiau America Edit this on Wikidata
Alma mater
Galwedigaethathronydd, academydd, ysgrifennwr Edit this on Wikidata
Cyflogwr
Adnabyddus amAin't I a Woman?, All About Love: New Visions, We Real Cool: Black Men and Masculinity, Feminist Theory: From Margin to Center, Bone Black: Memories of Girlhood Edit this on Wikidata
Prif ddylanwadSojourner Truth, Paulo Freire, Gustavo Gutiérrez, Erich Fromm, Lorraine Hansberry, Nhat Hanh, James Baldwin, Malcolm X, Martin Luther King, Toni Morrison Edit this on Wikidata
Gwobr/auGwobrau Llyfrau Americanaidd Edit this on Wikidata

Ffocws ysgrifennu hooks oedd y rhyngblethedd rhwng hil, cyfalafiaeth a rhywedd, a'r hyn a ddisgrifiodd fel eu gallu i greu a rhoi parhad i systemau o ormes a thra-awdurdod dosbarth. Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau a nifer o erthyglau ysgolheigaidd, ymddangosodd mewn ffilmiau dogfen, a traddododd ddarlithoedd cyhoeddus gan drafod hil, dosbarth, rhyw, celf, hanes, rhywioldeb, cyfryngau torfol, a ffeministiaeth. Yn 2014, sefydlodd y Sefydliad bell hooks yng Ngholeg Berea yn Berea, Kentucky.[3]

Bywyd cynnar golygu

Ganwyd Gloria Jean Watkins ar 25 Medi 1952, yn Hopkinsville,[4] tref fach ddidoledig yn Kentucky, [5] i deulu dosbarth gweithiol Affricanaidd-Americanaidd. Roedd Watkins yn un o chwech o blant a anwyd i Rosa Bell Watkins (g. Oldham) a Veodis Watkins. Roedd ei thad yn gweithio fel porthor ac roedd ei mam yn gweithio fel morwyn yng nghartrefi teuluoedd gwyn. Yn ddarllenydd brwd, derbyniodd Watkins ei haddysg mewn ysgolion a oedd wedi'u didoli ar sail hil, ac ysgrifennodd yn ddiweddarach mai dyma lle y daeth i brofi addysg fel cyfrwng i arfer ei rhyddid. Disgrifiodd yr heriau a wynebodd wrth symud i ysgol integredig, lle'r oedd athrawon a myfyrwyr yn wyn gan fwyaf. Graddiodd o Ysgol Uwchradd Hopkinsville a derbyn BA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Stanford ym 1973[6] ac MA mewn Saesneg ym Mhrifysgol Wisconsin-Madison ym 1976.[7] Yn ystod y cyfnod hwn, pan oedd yn 24 oed, y bu Watkins yn ysgrifennu ei llyfr Ain't I a Woman: Black Women and Feminism, a gyhoeddwyd ym 1981. [8]

Ar ôl sawl blwyddyn o ddysgu ac ysgrifennu, cwblhaodd ei doethuriaeth ym Mhrifysgol California, Santa Cruz, ym 1987[6][9] gyda thraethawd hir ar yr awdur Toni Morrison.

Addysgu ac ysgrifennu golygu

Dechreuodd ei gyrfa academaidd ym 1976 fel athro Saesneg ac uwch ddarlithydd mewn Astudiaethau Ethnig ym Mhrifysgol Southern California.[10] Yn ystod ei thair blynedd yno, rhyddhawyd ei gwaith cyhoeddiedig cyntaf, sef llyfr o gerddi o'r enw And There We Wept (1978), gan y cyhoeddwr o Los Angeles Golemics.[11] Ysgrifennwyd y gwaith o dan yr enw "bell hooks". Mabwysiadodd enw ei hen-nain ar ochr ei mam fel ffugenw oherwydd bod ei hen-nain "yn adnabyddus am ei thafod bachog a beiddgar, a oedd yn edmygu'n fawr". Rhoddodd yr enw mewn llythrennau bach "i wahaniaethu [ei hun oddi wrth] ei hen-nain." Dywedodd fod ei dull anghonfensiynol o ysgrifennu ei henw yn dynodi mai'r hyn sydd bwysicaf i ganolbwyntio arno yw ei gweithiau, nid ei rhinweddau personol: "sylwedd llyfrau, nid pwy ydw i."[12]

Bu’n dysgu mewn sawl sefydliad ôl-uwchradd yn gynnar yn yr 1980au a’r 1990au, gan gynnwys Prifysgol California, Santa Cruz, Prifysgol y Wladwriaeth San Francisco, Yale, Coleg Oberlin a Choleg Dinas Efrog Newydd.[13] Yn 1981 cyhoeddodd South End Press ei gwaith mawr cyntaf, Ain't I a Woman? Merched Du a Ffeministiaeth, er iddi gael ei hysgrifennu flynyddoedd ynghynt tra roedd hi'n fyfyriwr israddedig.[14] Yn y degawdau ers ei gyhoeddi, mae Ain't I a Woman? wedi cael ei gydnabod am ei gyfraniad i syniadaeth ffeministaidd, gyda Publishers Weekly yn ei enwi "Un o'r ugain llyfr menywod mwyaf dylanwadol yn yr 20 mlynedd diwethaf" ym 1992. [15] Wrth ysgrifennu yn The New York Times yn 2019, dywedodd Min Jin Lee fod Ain't I a Woman "yn parhau i fod yn waith radical a pherthnasol o theori wleidyddol. Mae bachau yn gosod sylfaen ei theori ffeministaidd trwy roi tystiolaeth hanesyddol o'r rhywiaeth benodol y mae merch ddu yn ei chael. dioddefodd caethweision a sut mae'r etifeddiaeth honno'n effeithio ar fenywaeth ddu heddiw ". [9]

Mae Ain't I a Woman? yn archwilio sawl thema sy'n cael ei ailadrodd yn ei gwaith diweddarach: effaith hanesyddol rhywiaeth a hiliaeth ar ferched du, dibrisio gwreigiaeth ddu, rolau a phortread y cyfryngau, y system addysg, y syniad o batriarchaeth goruchafiaeth-gwyn-cyfalafol, ymyleiddio menywod du, a diystyru materion hil a dosbarth o fewn ffeministiaeth. Yn ddiweddarach daeth yn arwyddocaol fel meddyliwr gwleidyddol chwith ac ol-fodernaidd ac fel beirniad diwylliannol.[16] Yn Feminist Theory: From Margin to Center (1984) mae hooks yn datblygu beirniadaeth o hiliaeth ffeministaidd gwyn mewn ffeministiaeth ail don, gan ddadlau ei fod yn tanseilio'r posibilrwydd o undod ffeministaidd ar draws llinellau hiliol.[17]

 
bell hooks yn Hydref 2014

Mae ei diffiniad o ffeministiaeth - "mudiad i roi diwedd ar rywiaeth, camfanteisio rhywiaethol a gormes"[18] - yn cael ei ddyfynnu'n aml gan ffeministiaid:[19][20][21]

Cyhoeddodd fwy na 30 o lyfrau,[22] a'u pynciau yn amrywio o ddynion du, patriarchaeth, a gwrywdod i hunangymorth; addysgeg ymgysylltu i gofiannau personol; a rhywioldeb (o ran ffeministiaeth a gwleidyddiaeth diwylliant esthetig/gweledol). Thema gyffredin yn ei hysgrifennu diweddar oedd y gymuned a chydberthynas, gallu cymunedau cariadus i oresgyn anghydraddoldebau hil, dosbarth a rhyw. Mewn tri llyfr confensiynol a phedwar llyfr plant, mae hi'n awgrymu bod cyfathrebu a llythrennedd (y gallu i ddarllen, ysgrifennu, a meddwl yn feirniadol) yn hanfodol i ddatblygu cymunedau â pherthnasoedd iach nad ydyn nhw'n cael eu difetha gan anghydraddoldeb hil, dosbarth neu ryw. 

Yn ystod ei bywyd, daliodd swyddi fel Athro Astudiaethau Affricanaidd-Americanaidd a Saesneg ym Mhrifysgol Yale, Athro Cysylltiol Astudiaethau Menywod a Llenyddiaeth Americanaidd yng Ngholeg Oberlin yn Oberlin, Ohio, ac fel Darlithydd Nodedig Llenyddiaeth Saesneg yn City College of New York. [23]

Yn 2002, rhoddodd hooks araith agoriadol ym Mhrifysgol Southwestern. Gan osgoi'r dull llongyfarchol areithiau agoriadol traddodiadol, siaradodd yn erbyn yr hyn a welai fel trais a gormes a gymeradwywyd gan y llywodraeth, a cheryddodd fyfyrwyr yr oedd hi'n credu a oedd yn cydymffurfio ag arferion o'r fath. Dilynwyd hyn gan ddadl a ddisgrifiwyd yn yr Austin Chronicle.[24][25] Adroddodd y papur newydd fod llawer yn y gynulleidfa wedi anghymeradwyo’r araith, er bod 'sawl un o'r graddedigion wedi pasio dros y profost i ysgwyd ei llaw neu ei chofleidio'.[24]

Yn 2004 ymunodd â Choleg Berea yn Berea, Kentucky, fel Athro Preswyl Nodedig,[26] lle cymerodd ran mewn grŵp trafod ffeministaidd wythnosol, "Monday Night Feminism"; cyfres o ddarlithoedd cinio, "Peanut Butter and Gender"; a seminar, "Building Beloved Community: The Practice of Impartial Love". Mae ei llyfr a gohoeddwyd yn 2008, belonging: a culture of place, yn cynnwys cyfweliad gyda'r awdur Wendell Berry ynghyd â thrafodaeth am ei symudiad yn ôl i Kentucky.[27] Bu'n ysgolhaig preswyl yn The New School deirgwaith. Gwnaeth un am wythnos ym mis Hydref 2014, gan gymryd rhan mewn deialogau cyhoeddus gyda Gloria Steinem,[28] Laverne Cox,[29] a Cornel West.

Cafodd hooks eu sefydlu yn y Kentucky Writers Hall of Fame yn 2018.[22]

Bywyd personol golygu

Disgrifiodd hooks ei hunaniaeth rywiol fel "queer-pas-gay".[30]

Bu farw yn ei chartref yn Berea, Kentucky, ar 15 Rhagfyr 2021, yn 69 oed.[22][31][32]

Ffilmograffeg golygu

Gwobrau ac enwebiadau golygu

Llyfryddiaeth ddethol golygu

Llyfrau golygu

Llyfrau plant golygu

Penodau llyfrau golygu

Darllen pellach golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. Dinitia Smith (28 Medi 2006). "Tough arbiter on the web has guidance for writers". The New York Times. t. E3. But the Chicago Manual says it is not all right to capitalize the name of the writer bell hooks because she insists that it be lower case.
  2. hooks, bell, "Inspired Eccentricity: Sarah and Gus Oldham", yn Family: American Writers Remember Their Own, gol. Sharon Sloan Fiffer and Steve Fiffer (Efrog Newydd: Vintage Books, 1996), t. 152.
  3. "About the bell hooks institute". bell hooks institute. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 25 Ebrill 2016. Cyrchwyd 2016-04-23.
  4. Risen, Clay (2021-12-15). "bell hooks, Pathbreaking Black Feminist, Dies at 69". The New York Times (yn Saesneg). ISSN 0362-4331. Cyrchwyd 2021-12-15.
  5. Medea, Andra (1997). "hooks, bell (1952–)". In Hine, Darlene Clark (gol.). Facts on File Encyclopedia of Black Women in America. New York: Facts on File. tt. 100–101. ISBN 0-8160-3425-7. OCLC 35209436.
  6. 6.0 6.1 Kumar, Lisa, gol. (2007). "hooks, bell 1952–". Something about the Author. 170. Gale. tt. 112–116. ISBN 978-1-4144-1071-5. ISSN 0276-816X. OCLC 507358041.
  7. Scanlon, Jennifer (1999). Significant Contemporary American Feminists: A Biographical Sourcebook. Westport, CT: Greenwood Press. tt. 125–132. ISBN 978-0313301254.
  8. "bell hooks | Biography, Books, & Facts". Encyclopedia Britannica (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-10-04.
  9. 9.0 9.1 Lee, Min Jin (2019-02-28). "In Praise of bell hooks". The New York Times (yn Saesneg). ISSN 0362-4331. Cyrchwyd 2021-12-15.
  10. Anderson, Gary L.; Anderson, Kathryn G (2007). hooks, bell (1952– ) (arg. vol. 2). SAGE Reference. tt. 704–706.
  11. Glikin, Ronda (1989). Black American Women in Literature: A Bibliography, 1976 through 1987. McFarland & Company. t. 73. ISBN 0-89950-372-1. OCLC 18986103.
  12. Heather Williams (26 Mawrth 2013). "bell hooks Speaks Up". The Sandspur.
  13. "bell hooks."
  14. Teaching to Transgress, t. 52.
  15. Smith, Gerald L.; McDaniel, Karen Cotton; Hardin, John A. (2015-08-28). The Kentucky African American Encyclopedia (yn Saesneg). University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-6067-2.
  16. "Acclaimed author and activist bell hooks dies at 69". NBC News (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-12-15.
  17. Isoke, Zenzele (Rhagfyr 2019). "bell hooks: 35 Years from Margin to Center - Feminist Theory: From Margin to Center. By bell hooks. New York: Routledge, [1984 2015. 180 pp. 23.96 (paperback)."] (yn en). Politics & Gender 15 (4). doi:10.1017/S1743923X19000643. ISSN 1743-923X. https://www.cambridge.org/core/journals/politics-and-gender/article/bell-hooks-35-years-from-margin-to-center-feminist-theory-from-margin-to-center-by-bell-hooks-new-york-routledge-1984-2015-180-pp-13600-hardcover-2396-paperback/E9F9D383EB7C5790E4A343F1F82B6254.
  18. bell hooks, Feminism is for Everybody: Passionate Politics (Pluto Press, 2000)
  19. Adams, Lauren (7 Chwefror 2012). "Book Review: Feminism is for Everybody by bell hooks". Underneath a Book. Cyrchwyd 2013-12-14.
  20. "10 Years of "Feminism is for Everybody"". Ms. Magazine Blog. 7 Medi 2010. Cyrchwyd 2013-12-14.
  21. "Feminism is for Everybody: Further Discussion". A Year of Feminist Classics. 8 Chwefror 2012. Cyrchwyd 2013-12-14.
  22. 22.0 22.1 22.2 Knight, Lucy (2021-12-15). "bell hooks, author and activist, dies aged 69". The Guardian (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-12-15.
  23. Grove, Rashad (15 Rhagfyr 2021). "Bell Hooks, Renowned Scholar, Author, and Feminist, Passes Away at 69". Ebony. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  24. 24.0 24.1 Apple, Lauri (24 Mai 2002). "bell hooks Digs In". The Austin Chronicle. Cyrchwyd 11 Rhagfyr 2013.
  25. "Postmarks - Southwestern Graduation Debacle". The Austin Chronicle. 24 Mai 2002. Cyrchwyd 11 Rhagfyr 2013.
  26. "Faculty and Staff". Berea College. Archifwyd o'r gwreiddiol ar May 28, 2010. Cyrchwyd 2021-12-15.
  27. Hooks, bell (2009-01-01). Belonging: a culture of place (yn Saesneg). ISBN 9780415968157. OCLC 228676700.
  28. Vagianos, Alanna (October 7, 2014). "Gloria Steinem On The Great Part Of Feminism: 'We Have Each Other's Backs'". Huffington Post. Cyrchwyd October 11, 2014.
  29. Scherker, Amanda (10 Hydref 2014). "Laverne Cox And bell hooks Talk How To Survive The Patriarchy". Huffington Post. Cyrchwyd 11 Hydref 2014.
  30. Ring, Trudy (15 Rhagfyr 2021). "Queer Black Feminist Writer bell hooks Dies at 69". The Advocate. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  31. "bell hooks: Author and feminist dies aged 69". BBC. 15 Rhagfyr 2021. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  32. Italie, Hillel (15 Rhagfyr 2021). "bell hooks, groundbreaking feminist thinker, dies at 69". ABC News. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  33. McCluskey 2007, tt. 301–302.
  34. Kumar, Lisa, gol. (2007). "hooks, bell 1952–". Something about the Author. 170. Gale. tt. 112–116. ISBN 978-1-4144-1071-5. ISSN 0276-816X. OCLC 507358041.
  35. McCluskey 2007, t. 57.
  36. McCluskey 2007, t. 355.
  37. Crust, Kevin (2018-10-03). "Review: Documentary 'Hillbilly' takes on media stereotypes of Appalachia". Los Angeles Times (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-12-15.
  38. "The American Book Awards / Before Columbus Foundation". American Booksellers Association. 2013. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2013-03-13. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021 – drwy Internet Archive.
  39. "10 Writers Win Grants". The New York Times. 22 Rhagfyr 1994. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  40. "Happy to Be Nappy". Alkebu-Lan Image. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  41. "bell hooks". The Carnegie Center for Literacy and Learning. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2021-12-15. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  42. "Footlights". The New York Times (yn Saesneg). 2002-08-21. ISSN 0362-4331. Cyrchwyd 2021-12-15.
  43. 43.0 43.1 Rappaport, Scott (April 25, 2007). "May 10 bell hooks event postponed". UC Santa Cruz, Regents of the University of California. Cyrchwyd 15 Rhagfyr 2021.
  44. "Get to Know bell hooks". The bell hooks center (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-12-15.
  45. "Acclaimed author and activist bell hooks dies at 69". NBC News (yn Saesneg). Cyrchwyd 2021-12-15.