Blwch llwch

Blwch llwch
Math	waste container
Crëwr	Carlo Scarpa
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae'r blwch llwch yn gynhwysydd ar gyfer lludw sigarét a sigâr. Fel rheol, gwneir y blychau o ddeunydd gwrth-tân megis gwydr, plastig, crochenwaith, metel neu garreg sy'n gallu gwrthsefyll gwres.

Golwg

Y dyluniad mwyaf cyffredin yw silindr bâs gyda sylfaen fflat, i orffwys ar fwrdd. Mae blychau llwch eraill, yn enwedig mewn mannau cyhoeddus, wedi'u gosod ar waliau, ac mae blwch llwch bwrdd yn fwy na safonol oherwydd y defnydd cynyddol y maent yn ei gael. Mae gan lawer o blwch llwch bwyntiau yn yr ymyl, i ddal sigaréts neu sigâr. Yn aml, roedd blychau llwch i'w gweld ceir mawr neu moethus hŷn cyn eu bod ar gael yn ddiweddarach fel eitemau ategol a osodwyd gan ddeliwr.^[1] Er enghraifft, roedd ceir megis y BMW E38 yn cynnwys blwch llwch a thanwyr yn y ddau ddrws cefn.

Hanes

Blwch Llwch gan Theo van Doesburg, 1927

Er bod ffurfiau cyntefig o flychau llwch yn bodoli cyn y 19g, yn ystod y ganrif honno y daeth dyluniad, estheteg a'u poblogrwydd fwy pwrpasol ac amlwg. Wrth i fwy o ferched ddechrau ysmygu yn gynnar yn y 1900au, daeth y blwch llwch yn agosach at waith celf. Roedd llawer o ferched yn osgoi'r defnydd o'r llwch llwch traddodiadol gan nad oedd yn adlewyrchu eu gwerthoedd benywaidd trwy weithgaredd a ddatganwyd yn hir fel dynion unigryw. Yr hyn a ddaeth i'r amlwg oedd mannau llwch ffabrig manwl, yn aml iawn. Roedd y blodau llwch hyn yn dangos golygfeydd bugeiliol o ferched yn crwydro trwy dirluniau lliwiog. Roedd rhai ohonynt hyd yn oed yn cynnwys modelau moethus haearn moethus iawn o ferched mewn gwisg ffansi, anifeiliaid yn nhalaith chwarae a'r borthlen neu hambwrdd ceramig achlysurol yn tynnu sylw at drefniadau blodeuog anwastad.^[1]

Wrth i'r amser fynd ymlaen, daeth dyfodiad menywod yn ysmygu sigarau a sigaréts yn llai o ymadawiad o'r norm, roedd blwch llwch yn gweld dirywiad mewn estheteg dylunio a mwy o symud tuag at ymarferoldeb. Fodd bynnag, nid oedd yn anghyffredin gweld blwch llwch â merched pin-up mewn bariau yn ystod y degawd hwn. Hefyd yn ystod y cyfnod hwn dechreuodd duedd arall mewn llwch blychau ddod i'r amlwg: y blwch llwch ceir.^[1]

Blychau Llwch Hyrwyddo

Blwch llwch o Harry's Bar, Fenis

Defnyddiwyd blychau llwch i noddi nwyddau eraill, yn enwedig rai a werthwyd mewn bariau, megis diod a gwirod. Ond ceid hefyd blychau llwch i'w gwerthu fel cofrodd i dwristiaid neu i hyrwyddo amrywiaeth o nwyddau neu ymgyrchoedd eraill.

Blwch Llwch mewn Ceir

Mewn dyluniadau cynnar lleolwyd y blwch llwch o dan system awyru'r car, gyda'r canlyniad bod gwynt o'r system yn chwythu'r lludw ar hyd tu fewn y cerbyd. Ond wrth i fodelau newydd o gerbydau gael eu cyflwyno i'r cyhoedd yn gyson, daeth llawer ohonynt i ddefnyddio blwch llwch crôm gyda gorchuddion y gellid eu hagor a'u cau yn ôl angen y gyrrwr. Byddai llawer o geir moethus yn ei gwneud hi'n ddyluniad mwy moethus ac nid oedd yn anghyffredin gweld blwch llwch wedi ei wneud yn gymharol mewn rhai o geir uchel y dydd. Byddai'r blychau llwch hyn yn cynnwys lledr, metelau o safon uchel a hyd yn oed engrafiadau arbenigol gan y gwneuthurwr.^[1]

O ganol yr 1990au ymlaen dechreuwyd cynhyrchu cerbydau hebddynt heb y blwch llwch di-ofyn ond yn hytrach fel opsiwn ychwanegol i gynnwys un gan y modurdy.^[1]

Blwch Llwch Sigâr

Oherwydd bod sigâr yn fwy ac yn cymryd mwy o amser i'w hysmygu (oddeutu 40-60 munud, a felly, yn mwy blinedig a llai hylaw i'w dal ac ysmygu) cynhyrchir blychau llwch sigâr pwrpasol. Er mwyn helpu i ddatrys y broblem hon, datblygwyd blwch llwch sigâr sy'n eithaf gwahanol i un ar gyfer sigarét.^[1] Rhaid i glustogau ar gyfer sigâr ddarparu digon o le i'r sigâr eistedd a pheidio â'i leoli ar ongl neu ei dorri i lawr i mewn i le dynn.

Blwch Llwch Caeedig

Blwch llwch caeedig

Yn ogystal â'r blychau llwch nodweddiadol agored, ceir hefyd blychau llwch sy'n cynnwys caead fel y gellir rheoli'r lludw rhag gael ei chwythu o'r blwch a hefyd arbed rhywfaint ar arogl y sigarét neu'r sigâr.

Cymraeg

Bathwyd y term "blwch llwch" am y Saesneg "ashtray" yn 1977 a ceir y cyfnod ysgrifenedig cynharaf o 1993 yn ôl Geiriadur Prifysgol Cymru.^[2] Ymysgu termau eraill Cymraeg am flwch llwch mae "llestr llwch" a "soser lwch".^[3]

Dolenni

Tudalen Facebook "Ashtray Collectors"

Cyfeiriadau

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 "Cigars and the History of the Ashtray". Neptune. Text "https://www.neptunecigar.com/tips/cigars-and-the-history-of-the-ashtray " ignored (help); Missing or empty |url= (help); |access-date= requires |url= (help)
↑ {{cite web |url=http://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?blwch llwch |title=Blwch Llwch |publisher=Geiriadur Prifysgol Cymru |access-date=23 Medi 2024
↑ {{cite web |url=https://geiriaduracademi.org?Ashtray |title=Ashtray |publisher=[[Geiriadur yr Academi |access-date=23 Medi 2024}}

Gweler hefyd

Eginyn erthygl sydd uchod am ysmygu. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

[neptunecigar.com-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 ^1.5 "Cigars and the History of the Ashtray". Neptune. Text "https://www.neptunecigar.com/tips/cigars-and-the-history-of-the-ashtray " ignored (help); Missing or empty |url= (help); |access-date= requires |url= (help)

[2] {{cite web |url=http://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?blwch llwch |title=Blwch Llwch |publisher=Geiriadur Prifysgol Cymru |access-date=23 Medi 2024

[3] {{cite web |url=https://geiriaduracademi.org?Ashtray |title=Ashtray |publisher=[[Geiriadur yr Academi |access-date=23 Medi 2024}}

[1]

[2]

[3]