Wicipedia

Bwlch Suwalki

Mae Bwlch Suwałki, a elwir hefyd yn goridor Suwałki ( [suˈvawkʲi], yn ardal denau ei phoblogaeth yn union i'r de-orllewin o'r ffin rhwng Lithwania a Gwlad Pwyl, rhwng Belarws aKaliningrad Oblast (Rwsia). Wedi'i enwi ar ôl tref Pwylaidd Suwałki, mae'r tagfa hwn wedi dod o bwysigrwydd strategol a milwrol enfawr ers i Wlad Pwyl a gwladwriaethau'r Baltig ymuno â NATO.

Bwlch Suwalki
Bwlch Suwałki (ffin Lithwania a Gwlad Pwyl, wedi'i amlygu mewn oren)
Enghraifft o'r canlynolsalient Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethGwlad Pwyl, Lithwania Edit this on Wikidata
RhanbarthPodlaskie Voivodeship, Sir Alytus, Sir Marijampolė Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Map of military alliances in Europe
Map o Ewrop, gyda gwledydd NATO mewn glas tywyll, gwledydd CSTO mewn melyn, a ffin Gwlad Pwyl-Lithwania wedi'i amlygu mewn coch.

Ffurfiwyd y ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania ar ôl Cytundeb Suwalki 1920; ond nid oedd yn lle pwysig yn y cyfnod rhwng y ddau ryfel byd oherwydd ar y pryd, roedd tiroedd Gwlad Pwyl yn ymestyn ymhellach i'r gogledd-ddwyrain, tra yn ystod y Rhyfel Oer, roedd Lithwania'n rhan o'r Undeb Sofietaidd a Gwlad Pwyl gomiwnyddol yn perthyn i gynghrair Pact Warsaw dan arweiniad Sofietaidd. Creodd diddymiad yr Undeb Sofietaidd a Chytundeb Warsaw ffiniau a oedd yn torri trwy'r llwybr tir byrraf rhwng Kaliningrad (tiriogaeth Rwsia wedi'i hynysu o'r tir mawr) a Belarus (cynghreiriad Rwsia). Wrth i daleithiau'r Baltig a Gwlad Pwyl ymuno â NATO, daeth y darn cul hwn o'r ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania'n lle hanfodol bwysig gan y byddai gwrthdaro milwrol rhwng Rwsia a Belarus ar un ochr a NATO ar y llall, yn gwbwl bosib, a byddai'r cipio'r stribed 65 km (40 milltir) rhwng Oblast Kaliningrad Rwsia a Belarws yn debygol o beryglu ymdrechion NATO i amddiffyn taleithiau'r Baltig. Dwyshaodd ofnau NATO ynghylch Bwlch Suwałki ar ôl 2014, pan goresgynnodd Rwsia Crimea a lansio’r rhyfel yn Donbas, a chynyddodd ymhellach ar ôl i Rwsia oresgyn Wcrain yn Chwefror 2022. Ysgogodd y pryderon hyn y gynghrair i gynyddu ei phresenoldeb milwrol yn yr ardal, a ysgogwyd ras arfau gan y digwyddiadau hyn.

Gwelodd Rwsia a gwledydd yr Undeb Ewropeaidd ddiddordeb mawr hefyd mewn defnydd sifil o'r bwlch yma. Yn yr 1990au a dechrau'r 2000au, ceisiodd Rwsia drafod coridor alldiriogaethol i gysylltu ei ebychnod o Oblast Kaliningrad â Grodno (Hrodna) yn Belarus, ond ni chydsyniodd Gwlad Pwyl, Lithwania na'r UE. Amharwyd ar symud nwyddau trwy'r bwlch yn ystod haf 2022, yn ystod goresgyniad Rwsia o'r Wcráin, wrth i Lithwania a'r Undeb Ewropeaidd gyflwyno cyfyngiadau cludo ar gerbydau Rwsia fel rhan o'u sancsiynau. Mae ffordd Via Baltica, cyswllt hanfodol sy'n cysylltu'r Ffindir a gwladwriaethau'r Baltig â gweddill yr Undeb Ewropeaidd, yn nadreddu trwy'r ardal ac, yn Nhachwedd 2022, cafodd ei hadeiladu yng Ngwlad Pwyl fel gwibffordd S61.

Photo of a marble monument marking the convergence of the borders of three states
Mae'r golofn triphwynt Rwsia-Lithwania-Gwlad Pwyl yma'n sefyll ger Vištytis (cymerwyd y llun o'r ochr Bwylaidd) yn nodi pen gogledd-orllewinol Bwlch Suwałki. Mae Rwsia i'r chwith a Lithwania i'r dde
Military vehicles on the road
Cerbydau arfog NATO yn gyrru trwy hen ffin Budzisko - Kalvarija gan groesi i Lithwania fel rhan o Ymgyrch Dragoon Ride, 2015

Sefyllfa'r byddinoedd yn 2023 golygu

NATO a'i aelod-wladwriaethau golygu

O wanwyn 2022 ymlaen, roedd yr unedau sydd agosaf at y Bwlch Suwałki sy'n perthyn i NATO neu i'w aelod-wladwriaethau yn cynnwys:

  • 900 o filwyr yr Almaen [1] ynghyd â milwyr Tsiec, Norwyaidd ac Iseldiraidd, cyfanswm o tua 1,600 o bersonél, ochr yn ochr â'r Mechanized Infantry Brigade Iron Wolf, a anfonwyd yn adran amlwladol NATO yn Rukla ar ochr Lithwania, 140 km (87 mi) o'r ffin.[2] Mae'r frigâd wedi'i harfogi â thanciau Leopard 2, cerbydau ymladd milwyr traed Marder, a howitzers hunanyredig PzH-2000.[3] Ceir is-uned o frigâd Iron Wolf, Bataliwn Uhlan Mecanyddol y Dduges Birutė, yn Alytus, 60 km (37 mi) o'r ffin rhwng Gwlad Pwyl a Lithwania. Yn ogystal, gorchmynwyd uwchraddio canolfan filwrol yn Rūdninkai, sy'n 35 km (22 mi) i'r de o Vilnius a thua 125 km (78 mi) o'r Bwlch Suwałki,fel mater o frys, wedi i'r Seimas basio mesur i'r perwyl hwnw.[4] Ailagorwyd y ganolfan ar 2 Mehefin 2022 ac mae'n gallu dal 3,000 o filwyr. [5]
  • Grŵp maint bataliwn Americanaidd (800 o bobl) o’r 185fed Catrawd Troedfilwyr (o ganol 2022) ynghyd â’r 15fed Brigâd Fecanyddol o Wlad Pwyl yn ogystal â 400 o Dragŵniaid Brenhinol Prydeinig a rhai o filwyr Rwmania a Chroatia. Mae'r milwyr hyn wedi'u lleoli ger trefi Pwyleg Orzysz a Bemowo Piskie, tua'r un pellter o'r ffin â Rukla.[6][7] Mae'r lluoedd arfog wedi'u harfogi â M1 Abrams Americanaidd a thanciau T-72 wedi'u haddasu o Wlad Pwyl, Stryker, M3 Bradley a cherbydau ymladd troedfilwyr BWP-1 Pwyleg, rocedi M-92 Croateg a systemau amddiffyn awyr Rwmania.[8][3] Mae brigadau yn y ddwy wlad yn gweithredu ar sail gylchdro. Llofnododd brigadau gwesteiwr Gwlad Pwyl a Lithwania gytundeb ar gyfer cydweithredu ar y cyd yn 2020, ond, yn wahanol i'r gweithrediadau gyda lluoedd tramor, nid yw'r rhain yn israddol i orchymyn NATO;[9][10]
  • Roedd y 14eg Catrawd Magnelau Gwrth-danciau, dan orchymyn Pwylaidd, yn Suwałki gyda'u taflegrau Spike-LR o Israel. Cafodd y gatrawd ei diraddio am gyfnod byr i sgwadron gan fod ei hoffer yn hen ffasiwn. [8] Mae rhai heddluoedd eraill yn yr ardal dan reolaeth Bwylaidd yn cynnwys catrawd magnelau yn Węgorzewo, brigâd fecanyddol yn Giżycko ac uned gwrth-awyr yn Gołdap . [11]
  • Hyd at 40,000 o filwyr o fewn Llu Ymateb NATO, a lansiwyd ar 25 Chwefror 2022 sydd ar gael ar fyr rybudd.[12]

Cyfeiriadau golygu

  1. ↑ "Germany ready to "essentially contribute" to formation of NATO brigade in Lithuania". DELFI (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2 May 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
  2. ↑ Bennhold, Katrin (2022-03-23). "Germany Is Ready to Lead Militarily. Its Military Is Not". The New York Times (yn Saesneg). ISSN 0362-4331. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 28 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
  3. ↑ 3.0 3.1 Roblin, Sebastien (2021-06-26). "In a Russia-NATO War, the Suwalki Gap Could Decide World War III". The National Interest (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 26 June 2021. Cyrchwyd 2022-03-30.
  4. ↑ Peseckyte, Giedre (2022-04-15). "Lithuania to set up new military training ground". www.euractiv.com (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.
  5. ↑ "Lithuania opens Rūdninkai military training area". lrt.lt (yn Saesneg). 2022-06-02. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 13 June 2022. Cyrchwyd 2022-06-14.
  6. ↑ "Battle Group Poland's Storm Battery fires for effect". NATO Multinational Corps Northeast (yn Saesneg). 2021-11-02. Cyrchwyd 2022-04-28.[dolen marw]
  7. ↑ "'The Russians could come any time': fear at Suwałki Gap on EU border". The Guardian (yn Saesneg). 2022-06-25. Cyrchwyd 2022-06-27.
  8. ↑ 8.0 8.1 Lesiecki, Rafał (2022-04-01). "Przesmyk suwalski. Dlaczego jest tak ważny dla NATO" [Suwałki Gap. Why is it so important to NATO]. TVN24 (yn Pwyleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 16 April 2022. Cyrchwyd 2022-04-16.
  9. ↑ Frisell, Eva Hagström; Pallin, Krister, gol. (2021). Western Military Capability in Northern Europe 2020. Part II: National Capabilities. Stockholm: Swedish Defence Research Agency. t. 86. Cyrchwyd 16 April 2022.
  10. ↑ Thomas, Matthew (2020-02-27). "Defending the Suwałki Gap". Baltic Security Foundation (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 19 April 2021. Cyrchwyd 2022-03-31.
  11. ↑ Piątek, Marcin (2022-05-17). "Przesmyk suwalski: rejon wrażliwy" [Suwałki Gap: a sensitive area]. Polityka (yn Pwyleg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 18 May 2022. Cyrchwyd 2022-05-18.
  12. ↑ "What is NATO's Response Force, and why is it being activated?". News @ Northeastern (yn Saesneg). 2022-02-25. Archifwyd o'r gwreiddiol ar 27 February 2022. Cyrchwyd 2022-04-28.

Dolenni allanol golygu

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Bwlch_Suwalki&oldid=11909991"