Camsefyll

Mae camsefyll yn rheol a ddefnyddir gan nifer o wahanol chwaraeon tîm sy'n rheoleiddio agweddau ar leoliad chwaraewyr. Fe’i defnyddir yn arbennig mewn chwaraeon maes gyda rheolau’n deillio o’r codau amrywiol pêl-droed, megis pêl-droed cymdeithas, rygbi’r undeb a rygbi’r gynghrair, ac mewn chwaraeon ‘ffon a phêl’ tebyg e.e. hoci iâ, hoci, a bandi. Diffinir fel "bod mewn safle ar gae chwarae (rygbi, pêl-droed, hoci, &c.) lle na chaniateir chwarae’r bêl."

Camsefyll

Math	regulation of sport

Pwrpas rheolau camsefyll

Mae'r blaenwr glas ar ochr chwith y diagram mewn safle camsefyll gan ei fod o flaen yr amddiffynnwr ail i'r olaf (wedi'i farcio gan y llinell ddotiog) a'r bêl. Sylwch nad yw hyn o reidrwydd yn golygu eu bod yn cyflawni trosedd camsefyll

Yn gyffredinol, mae rheolau camsefyll wedi'u cynllunio i sicrhau bod chwaraewyr yn chwarae gyda'i gilydd fel tîm, ac nid ydynt yn gosod un neu ychydig o chwaraewyr yn gyson wrth ymyl gôl y gwrthwynebydd ('goalhanging') i geisio derbyn pasiad am gôl hawdd heb wrthwynebwyr o'r tîm arall gerllaw. Fodd bynnag, gall gweithredu a gorfodi rheolau camsefyll fod yn gymhleth, ac weithiau gall fod yn ddryslyd i chwaraewyr newydd yn ogystal ag i wylwyr.

Hanes

Mae rheolau camsefyll yn dyddio'n ôl i godau pêl-droed a ddatblygwyd yn ysgolion preifat Lloegr ar ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg. Roedd y rheolau camsefyll hyn yn aml yn llawer llymach nag mewn gemau modern. Mewn rhai ohonyn nhw, roedd chwaraewr "oddi ar ei ochr" pe bai'n sefyll o flaen y bêl yn unig. Roedd hyn yn debyg i’r gyfraith camsefyll bresennol ym myd rygbi, sy’n cosbi unrhyw chwaraewr rhwng y bêl a gôl y gwrthwynebydd. Mewn cyferbyniad, nid oedd gan Reolau Sheffield gwreiddiol unrhyw reol camsefyll, ac roedd chwaraewyr o'r enw "cic drwodd" wedi'u lleoli'n barhaol ger gôl y gwrthwynebwyr.

'Camsefyll' yn Gymraeg

Cofnodir y gair 'camsefyll' yn y Gymraeg yn y Geiriadur Mawr yn 1958, ond dichon y bu iddo gael ei defnyddio cyn hynny. Noda Alun Williams yn y llyfr o'r un enw, "Byddwn yn clywed termau fel bachwr, asgellwr, cam-sefyll ac ochrgamu yn dod mor hawdd."

Chwaraeon sydd â'r Rheol Camsefyll

• Pêl-droed Americanaidd a Phêl-droed Canadaidd
• pêl-droed
• bandi
• hoci iâ
• rygbi
• hoci - rhan o'r gamp yn hanesyddol, ond fe'i diddymwyd yn swyddogol ym 1998

Chwaraeon sydd heb Rheol Camsefyll

• Pêl-droed Awstralaidd
• Hyrli
• Pêl-droed Gwyddelig
• Futsal
• Pêl-fasged
• Pêl-droed pump-bob-ochr

Podlediad Camsefyll Cymraeg

Ceir podlediad Cymraeg ar bêl-droed o'r enw Camsefyll.

Dolenni allanol

• Rheol camsefyll pêl-droed
• Rheol camsefyll rygbi'r undeb
• Rheol camsefyll Pêl-droed Americanaidd