Ceffyl pwmel

cyfarpar a champ gymnasteg i ddynion

Mae'r ceffyl pwmel (hefyd ceffyl gymnasteg) yn gyfarpar a champ gymnasteg artistig. Yn draddodiadol, dim ond gymnastwyr gwrywaidd sy'n ei ddefnyddio. Gwnaethpwyd yn wreiddiol o ffrâm fetel gyda chorff pren a gorchudd lledr, mae gan geffylau pwmel modern gorff metel wedi'i orchuddio â rwber ewyn a lledr, gyda dolenni plastig (neu "pwmel").[1] Mae'n un brif gampau gymnasteg mewn cystadlaethau fel y Gemau Olympaidd.

Ceffyl pwmel
Mathgymnastic apparatus Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
GYmnast yn perfformio'r ymlediad 'fflêr' ar y ceffyl pwmel
Marius Urzică ar y Ceffyl Pwmel

Hanes golygu

 
Y ceffyl pwmel hynaf sydd wedi goroesi y dywedir i Jahn berfformio gydag ef. Llun o 1931
 
Alberto Braglia

Datblygwyd y ceffyl pommel ganrifoedd yn ôl fel ceffyl artiffisial a ddefnyddid gan filwyr i ymarfer mowntio a disgyn.[1] Credir bod Alecsander Fawr wedi defnyddio dau. [1] Felly yn y marchfilwyr yr Ymerodraeth Rufeinig ac yn yr Oesoedd Canol ar gyfer hyfforddi sgiliau marchog.

Dysgwyd yr ymarferion hyn hefyd yng nghyd-destun gwersi ffensio mewn prifysgolion ac ysgolion addysg gyffredinol ar gyfer pendefigion; mae hyn wedi cael ei alw, er enghraifft, yn folio.

O dan Friedrich Ludwig Jahn, yr hyn a elwir yn „Turnvater“ ("Tad Gymnasteg"), yna cawsant eu cymryd drosodd i'r grefft gymnasteg a'u datblygu a'u disgrifio ymhellach yn unol â hynny. Galwodd Jahn yr ymarferion yn Schwingen ("siglo") a'r ddyfais yna'n Schwingel "(siglydd"). Mae'r Bock a ddefnyddir ar gyfer ymarferion cysylltiedig hefyd yn dyddio o amser Jahn.

Roedd camp y Ceffyl Pwmel yn rhan o Gemau Olympaidd yr Haf 1896, sef y Gemau Olympaidd fodern gyntaf a gynhalwiyd yn Athen. Enillwyd y fedal aur gyntaf gan Louis Zutter o'r Swistir.[2]

Etymoleg golygu

Ystyr pwmel yw darn ar gyfarpar sy'n arbed person neu law rhag llithro. Disgrifir fel "bwlyn ar garn cleddyf etc, corf flaen cyfrwy hefyd yn drosiadol a ffigurol" [3] Daw i'r Gymraeg o'r Ffrangeg drwy'r Saesneg ac hystyr wreiddiol yw "afal bychan" yn y Ffrangeg.

Dimensiynau golygu

Cyhoeddir mesuriadau o'r cyfarpar gan Fédération Internationale de Gymnastique (FIG) yn y pamffled Apparatus Norms.[4]

Uchder o'r wyneb uchaf i'r llawr: 115 centimetr ± 1 centimetr
Hyd ar y brig: 160 centimetr ± 1 centimetr
Hyd ar y gwaelod: 155 centimetr ± 1 centimetr
Lled ar y brig: 35 centimetr ± 1 centimetr
Lled ar y gwaelod: 30 centimetr ± 1 centimetr
Uchder y pwmeli: 12 centimetr ± 0.5 centimetr
Pellter rhwng y pwmeli: 40 centimetr - 45 centimetr (addasadwy)

Rwtîn golygu

Mae ymarfer ceffyl pwmel nodweddiadol yn cynnwys gwaith coes sengl a choes ddwbl. Yn gyffredinol, mae sgiliau coes sengl ar ffurf siswrn. Gwaith coes dwbl, fodd bynnag, yw prif elfen y digwyddiad hwn. Mae'r gymnastwr yn siglo'r ddwy goes mewn mudiant cylchol (clocwedd neu wrthglocwedd yn dibynnu ar eich dewis) ac yn perfformio sgiliau o'r fath ar bob rhan o'r cyfarpar. Er mwyn gwneud yr ymarfer yn fwy heriol, bydd gymnastwyr yn aml yn cynnwys amrywiadau ar sgil cylchu nodweddiadol trwy droi (angorfeydd a spindles), trwy blannu eu coesau (Fflamau), gosod un neu'r ddwy law ar y pommel neu'r lledr, neu symud i fyny ac i lawr y ceffyl yn gosod ei ddwylo ar y pommel a / neu'r lledr (yn teithio). Daw'r arferion i ben pan fydd y gymnastwr yn perfformio disgyniad, naill ai trwy siglo ei gorff dros y ceffyl neu fynd trwy stand llaw i lanio ar y mat. Mae'r ceffyl pommel, ei elfennau gymnasteg, ac amrywiol reolau i gyd yn cael eu rheoleiddio gan y Cod Pwyntiau.

Mae ceffyl pwmel yn cael ei ystyried yn un o'r digwyddiadau dynion anoddaf.[5] Er y nodir yn dda bod angen adeiladu cyhyrau a thechneg yn benodol ar gyfer pob digwyddiad, mae ceffyl pommel yn tueddu i ffafrio techneg dros gyhyr. Mae hyn oherwydd bod arferion ceffylau yn cael eu gwneud o'r ysgwyddau mewn symudiad pwyso ac nad oes angen symud yn wahanol i ddigwyddiadau eraill. Felly, mae straen a achosir ym mreichiau rhywun yn cael ei leihau sy'n golygu bod angen llai o gyhyr yn y digwyddiad hwn na digwyddiadau fel modrwyau llonydd neu fariau cyfochrog.

Arferion lefel ryngwladol golygu

 
Iván San Miguel, Pencampwriaethau Ewrop, Amsterdam 2007

Dylai trefn ceffylau pommel gynnwys o leiaf un elfen o bob grŵp elfen:[6]

  • Siglenni a siswrn coes sengl
  • Cylchoedd a fflêr, gyda neu heb, werthydau a standiau llaw
  • Cropian ochr a chroes
  • Dadfowntio

Sgorio a rheolau golygu

 
Iván San Miguel

Yn yr un modd â phob digwyddiad yng nghanllawiau Fédération Internationale de Gymnastique, mae ffurflen yn hanfodol i unrhyw drefn lwyddiannus. Ar gyfer ceffyl pommel, mae'r ffurf yn cynnwys cadw'ch traed yn bwyntiedig a'ch coesau'n syth yn ystod y drefn gyfan. Dylai'r gymnastwr gadw ei goesau gyda'i gilydd yn ystod pob elfen, siswrn bodau eithriad, elfennau un coes, a fflachiadau.[6] Mae gymnastwyr hefyd yn cael eu tynnu am beidio â defnyddio tair rhan y ceffyl ac oedi neu stopio ar y cyfarpar.[6] Mae didyniadau hefyd yn berthnasol ar gyfer brwsio a tharo'r cyfarpar.[7]

Yn ôl yr gymnast, Sam Oldham, y Ceffyl Pwmel yw'r caletaf o gampau'r gymnast artistig gan fod pwysau cyson ar y breichiau. Dywed hefyd fod y natur y gamp a'r cyfarpar yn siwtio dynion talach gan bod hyd hirach ar y breichiau yn rhoi lle iddynt chwyrlïo a throelli. Mae eu coesau hirach hefyd yn gwneud ei rwtîn yn fwy urddalol yr olwg.[8]

Gweler hefyd golygu

Dolenni golygu

Cyfeiriadau golygu

  1. 1.0 1.1 "Janssen & Fritsen presents: History of the Pommel Horse". Cyrchwyd 2010-03-21.
  2. https://archive.org/details/resultsofearlymo00mall
  3. http://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html
  4. "Apparatus Norms" (PDF). FIG. t. II/13. Cyrchwyd 2012-12-01.[dolen marw]
  5. "Jassen + Fritsen". Cyrchwyd 2012-12-01.[dolen marw]
  6. 6.0 6.1 6.2 "MAG Code of Points 2013–2016" (PDF). FIG. t. 60. Cyrchwyd 2012-12-01.[dolen marw]
  7. "MAG Code of Points 2013–2016" (PDF). FIG. t. 65. Cyrchwyd 2012-12-01.[dolen marw]
  8. https://www.youtube.com/watch?v=JscRgwXuAis