Sioux

Sioux
Enghraifft o'r canlynol	grŵp ethnig, Brodorion Gwreiddiol America yn UDA, pobloedd brodorol Canada
Math	pobloedd brodorol yr Amerig, pobloedd brodorol Gogledd America
Lleoliad	De Dakota, Minnesota, Gogledd Dakota, Montana
Gwladwriaeth	Canada, Unol Daleithiau America
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Defnyddir yr enw Sioux am nifer o grwpiau ethnig brodorol yn yr Unol Daleithiau. Rhennir hwy i dair prif adran:

Isanti ("Cyllell", yn wreiddiol o enw llyn yn Minnesota): yn byw yn nwyrain taleithiau Gogledd a De Dakota, yn Minnesota a gogledd Iowa. Gelwir hwy yn aml yn Santee neu'n Dakota.
Ihanktowan-Ihanktowana ("Pentref-yn-y-pen-draw" a "Pentref-bychan-yn-y-pen-draw", yn byw yn ardal Afon Minnesota. Ystyrir hwy fel y Sioux canol, ac yn aml gelwir hwy yn Yankton neu'n Dakota Gorllewinol.
Teton ("Preswylwyr y Paith"): y Sioux mwyaf gorllewinol, yn enwog fel helwyr a rhyfelwyr; gelwir hwy yn Lakota.

Heddiw mae tua 150,000 o Sioux, gyda gwarchodfeydd iddynt yng Ngogledd a De Dakota, Minnesota, Nebraska, a Manitoba a de Saskatchewan yng Nghanada.

Sioux enwog

Taoyateduta (Little Crow) — Pennaeth yn ystod Rhyfel Dakota 1862
Tatanka Lyotake (Sitting Bull) — Pennaeth yn ystod Brwydr Little Bighorn
Gall (Pizi) — Pennaeth yn ystod Brwydr Little Bighorn
Thasuka Witco (Crazy Horse) — Enwog am ei ddewrder a'i arweiniad mewn rhyfel
Makhpiya-luta (Red Cloud) — Pennaeth yn ystod Rhyfel Red Cloud
Tasunkakokipapi (Young Man Afraid Of His Horses) — Pennaeth Oglala yn ystod Rhyfel Red Cloud
Ishtakhaba (Sleepy Eye) — Pennaeth y Sisseton yng nghanol y 19g
Hehaka Sapa (Black Elk) — Dyn sanctaidd Lakota, ffynhonnell Black Elk Speaks a llyfrau eraill
Tahca Ushte (Lame Deer) — Dyn sanctaidd Lakota