Datganiad y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Gwerinwyr


Mae'r Datganiad ar Hawliau Gwerinwyr (The Declaration on the Rights of Peasants; UNDROP), neu'n swyddogol: Datganiad y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Gwerinwyr a Phobl Eraill sy'n Gweithio mewn Ardaloedd Gwledig, yn benderfyniad gan Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig (UNGA) ar Hawliau Dynol gyda "dealltwriaeth gyffredinol", a fabwysiadwyd gan y Cenhedloedd Unedig yn 2018.[1]

Datganiad y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau Gwerinwyr
Enghraifft o'r canlynolPenderfyniad Cynulliad Cyffredinol y Cenhedloedd Unedig, datganiad Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi17 Rhagfyr 2018 Edit this on Wikidata

Hawliau ffermwyr

golygu

Mae'r cysyniad o hawliau gwerinwyr yn adeiladu ar hawliau'r ffermwyr a gydnabyddir, ymhlith eraill, yng Nghytundeb Planhigion y Sefydliad Bwyd ac Amaethyddiaeth (FAO) ac yn y Confensiwn ar Amrywiaeth Fiolegol.

Cynnwys

golygu

Erthygl 1, 2, 27 a 28: darpariaethau cyffredinol

golygu

Mae Erthygl 1 yn diffinio cysyniadau sylfaenol, ac mae Erthyglau 2 a 28 yn canolbwyntio ar rwymedigaethau cyffredinol y gwledydd, ac mae Erthygl 27 yn rhestru cyfrifoldeb system y Cenhedloedd Unedig a sefydliadau rhynglywodraethol eraill.

Erthygl 3: cydraddoldeb

golygu

Mae erthygl 3 yn cyflwyno’r cysyniad o gydraddoldeb a pheidio â gwahaniaethu ymhlith gwerinwyr a phobl eraill sy’n gweithio mewn ardaloedd gwledig.

Erthygl 4: merched

golygu

Mae erthygl 4 yn dwyn i gof rôl enfawr menywod mewn lleoliadau amaethyddol gwledig, ac yn galw am atal gwahaniaethu yn erbyn menywod, cydbwysedd cadarn rhwng y rhywiau, a phwysigrwydd cyfranogiad menywod ar bob lefel.

Erthyglau 5 a 18: yr hawl i natur

golygu

Mae erthygl 5 yn canolbwyntio ar hawl gwerinwyr i gael mynediad at adnoddau naturiol, gan gynnwys adnoddau genetig, ac i fwynhau'r hawl i ddatblygu ymhellach, yn arbennig datblygu mewn dulliau cynaliadwy. Mae erthygl 18 yn ategu hyn drwy roi’r hawliau penodol i amgylchedd glân, diogel ac iach i bawb sy’n gweithio ac yn byw mewn ardaloedd gwledig.

Erthyglau 6, 7, 8 a 9: rhyddid a hawliau sifil a gwleidyddol

golygu

Mae'r rhan hon o'r Datganiad yn mynd i'r afael â'r Hawl i Fyw, diogelwch personau ond hefyd y Rhyddid i Deithio, rhyddid meddwl, barn a mynegiant, yn ogystal â'r rhyddid i gymdeithasu.

Erthygl 10, 11 a 12: cyfiawnder

golygu

Mae Erthyglau 10, 11 a 12 yn canolbwyntio ar yr Hawl i Gyfranogiad, yr Hawl i Wybodaeth, a’r Hawl i Gyfiawnder, gan gynnwys mynediad at gyfiawnder, triniaeth deg, yn ogystal â’r hawl i gael iawn a iawndal, os bydd hawliau’r werin yn cael eu torri.

Erthygl 13, 14 ac 16: hawliau llafur

golygu

Mae'r ddwy erthygl hyn yn mynd i'r afael â'r hawl i weithio a'r hawl i weithio mewn amgylchedd diogel ac iach, gydag amodau llafur priodol. Mae erthygl 16 yn gyflenwol, ac yn canolbwyntio ar yr hawl i incwm teilwng, ar yr hawl i ddewis a chynnal bywoliaeth rhywun, a'r dull cynhyrchu a ddewisir.

Erthygl 15: sofraniaeth bwyd

golygu

Mae Erthygl 15 yn archwilio un o brif ofynion y gwerinwyr dros y blynyddoedd: yr hawl i fwyd, sicrwydd bwyd a sofraniaeth bwyd .

Erthygl 17: hawl i dir

golygu

Erthygl 19: hawl i hadau

golygu

Erthygl 20: yr hawl i fioamrywiaeth

golygu

Erthygl 21: yr hawl i ddŵr a systemau dŵr glân

golygu

Erthyglau 22 a 23: yr hawl i iechyd a nawdd cymdeithasol

golygu

Mae'r erthygl hon yn adeiladu ar hawl pawb i fwynhau'r safon uchaf bosibl o iechyd corfforol a meddyliol (yr hawl i iechyd), ac yn cynnwys elfennau penodol megis cyfeiriad at feddygaeth draddodiadol .

Erthygl 24: hawl i dai

golygu

Erthygl 25: hawl i addysg

golygu

Erthygl 26: hawliau diwylliannol, gwybodaeth draddodiadol ac ymadroddion diwylliannol traddodiadol

golygu

Mae'r erthygl hon yn canolbwyntio ar agweddau cymdeithasol-ddiwylliannol, yn enwedig gwybodaeth draddodiadol a threftadaeth ddiwylliannol draddodiadol .

Gweler hefyd

golygu

Cyfeiriadau

golygu
  1. UN News (18 December 2018). "Bachelet da la bienvenida a la nueva declaración de la ONU para proteger a los campesinos" (yn Sbaeneg). United Nations. UN News. Cyrchwyd 6 May 2020.

Dolenni allanol

golygu

Nodiadau a chyfeiriadau

golygu