Deddf Gwasanaeth Milwrol 1916

Deddf a basiwyd gan Senedd y Deyrnas Unedig yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf oedd Deddf Gwasanaeth Milwrol 1916.

Deddf Gwasanaeth Milwrol 1916
Enghraifft o'r canlynolDeddf Gyhoeddus Gyffredinol Senedd y Deyrnas Unedig Edit this on Wikidata
Dyddiad cyhoeddi1916 Edit this on Wikidata
Statws hawlfraintparth cyhoeddus Edit this on Wikidata
GwladwriaethTeyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia
Poster i hysbysu'r cyhoedd am Ddeddf Gwasanaeth Milwrol 1916

Cyflwynwyd y bil a arweiniodd at y Ddeddf gan y Prif Weinidog H. H. Asquith yn Ionawr 1916. Daeth i rym ar 2 Mawrth 1916. Tan hynny roedd Llywodraeth Prydain wedi dibynnu ar ymrestru gwirfoddol, ac yn ddiweddarach ar fath o orfodaeth foesol o'r enw Cynllun Derby.

Creodd y drafodaeth ar orfodaeth filwrol hollt yn y Blaid Ryddfrydol gan gynnwys y Cabinet. Ymddiswyddodd Syr John Simon fel Ysgrifennydd Cartref ac ymosododd ar y llywodraeth yn anerchiad ei ymddiswyddiad yn Nhy'r Cyffredin, ble pleidleisiodd 35 o Ryddfrydwyr yn erbyn y bil, ynghyd ag 13 o ASau Llafur a 59 o Genedlaetholwyr Gwyddelig.[1]

Roedd y Ddeddf yn ei gwneud dynion rhwng 18 a 41 mlwydd oed yn agored i alwad i wasanaeth milwrol oni bai eu bod yn briod, yn weddw gyda phlant, yn gwasanaethu yn y Llynges, yn weinidog yr Efengyl, neu'n gweithio mewn rhai galwedigaethau penodol eraill.  Cyflwynwyd ail Ddeddf ym Mai 1916 yn ymestyn gorfodaeth filwrol i gynnwys dynion priod, a thrydydd Deddf yn 1918 i ymestyn yr uchafswm oedran i 51.

Roedd dynion neu gyflogwyr oedd yn gwrthwynebu galwad unigolyn yn medru gwneud cais i Dribiwnlys Gwasanaeth Milwrol lleol. Roedd y cyrff hyn yn gallu eithrio unigolion rhag cael eu galw, fel arfer dan amodau neu dros dro. Roedd modd cyflwyno apel yn erbyn penderfyniad i Dribiwnlys Apel Sirol. Gorchmynwyd dinistrio holl gofnodion y tribiwnlysoedd yng Nghymru yn 1921, ond mae Cofnodion Tribiwnlys Sir Aberteifi wedi goroesi a bellach yn Llyfrgell Genedlaethol Cymru.

Oherwydd ystyriaethau gwleidyddol nid oedd y Ddeddf yn berthnasol i Iwerddon, a oedd bryd hynny'n rhan o'r Deyrnas Gyfunol. Cafwyd Argyfwng Gorfodaeth Filwrol yn 1918 pan geisiodd Llywodraeth Prydain gyflwyno gorfodaeth filwrol yn Iwerddon, gan arwain at gynnydd yn y gefnogaeth i Sinn Féin.

Gweler hefyd

golygu

Gorfodaeth filwrol yn y Deyrnas Unedig

Cyfeiriadau

golygu
  1. Cook, Chris (2002). A short history of the Liberal Party, 1900-2001 (arg. 6th). Houndmills, Basingstoke, Hampshire: Palgrave. t. 67. ISBN 033391838X. OCLC 48170857.