Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo

Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo
Enghraifft o'r canlynol	gwaith llenyddol
Awdur	Galileo Galilei
Gwlad	yr Eidal
Rhan o	Index Librorum Prohibitorum
Iaith	Eidaleg
Dyddiad cyhoeddi	1632
Genre	gwyddoniaeth poblogaidd
Prif bwnc	seryddiaeth
Statws hawlfraint	parth cyhoeddus, parth cyhoeddus
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Llyfr Eidaleg o 1632 gan Galileo Galilei yw Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo ("Deialog ynglŷn â dwy brif system y byd") sy'n cymharu system gosmolegol newydd Copernicus â system draddodiadol Ptolemi. Cyhoeddwyd y llyfr yn Fflorens gyda chaniatâd ffurfiol y Chwilys. Fe'i cysegrwyd i noddwr Galileo, Ferdinando II de' Medici, a dderbyniodd y copi printiedig cyntaf ar 22 Chwefror 1632.^[1]

Yn system Copernus, mae'r Ddaear a phlanedau eraill yn cylchdroi o gwmpas yr Haul, tra yn system Ptolemi mae popeth yn y Bydysawd yn cylchdroi o amgylch y Ddaear. Ysgrifennir y llyfr fel deialog rhwng tri chymeriad. Mae'r cyntaf, Salviati, o blaid system Copernicus, yr ail, Simplicio, o blaid Aristoteles^[2] a system Ptolemi, a'r trydydd, Sagredo, heb farn sefydlog ar y mater. Er bod y llyfr yn cyflwyno ei hun fel ystyriaeth o'r ddwy system, nid oes amheuaeth mai dehongliad Copernicus sy'n cario'r dydd.

Gwelodd yr awdurdodau eglwysig y llyfr fel ymosodiad ar y Pab Urbanus VIII ac yn erbyn dysgeidiaeth uniongred yr Eglwys Gatholig, felly yn 1633 gorfodwyd Galileo i sefyll ei brawf gan y Chwilys. Fe'i dyfarnwyd yn euog o heresi, a dedfrwyd ef i arestiad tŷ, lle bu hyd ei farwolaeth yn 1642. Rhoddwyd y Diologo ar Index Librorum Prohibitorum ("Rhestr o Lyfrau Gwaharddedig"), lle y bu hyd 1835.

Cyfeiriadau

↑ "The trial of Galileo: a Chronology". UMKC (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-02-05. Cyrchwyd 5 Awst 2023.
↑ Arthur Koestler, The Sleepwalkers: A History of Man's Changing Vision of the Universe (1959), Penguin Books, 1986 edition: ISBN 0-14-055212-X, 978014055212X 1990 reprint: ISBN 0-14-019246-8, ISBN 978-0-14-019246-9 (Saesneg)

Dolenni allanol

Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo, argraffiad cyntaf (1632) yn Llyfrgell y Gyngres
Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo, testun ar Wicidestun Eidaleg

[1] "The trial of Galileo: a Chronology". UMKC (yn Saesneg). Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2007-02-05. Cyrchwyd 5 Awst 2023.

[2] Arthur Koestler, The Sleepwalkers: A History of Man's Changing Vision of the Universe (1959), Penguin Books, 1986 edition: ISBN 0-14-055212-X, 978014055212X 1990 reprint: ISBN 0-14-019246-8, ISBN 978-0-14-019246-9 (Saesneg)

[1]

[2]