Hindi

prif iaith swyddogol India

Prif iaith swyddogol India yw Hindi neu Hindeg (Devanāgarī: हिन्दी neu हिंदी). (Mae Saesneg yn ail iaith swyddogol.) Fel Wrdw, mae'n un o ffurfiau safonol yr iaith Hindwstaneg, sy'n aelod o'r gangen Indo-Iraneg o'r teulu ieithyddol Indo-Ewropeaidd.

Hindi
Enghraifft o'r canlynolcywair Edit this on Wikidata
MathHindwstaneg Edit this on Wikidata
Enw brodorolहिन्दी Edit this on Wikidata
Nifer y siaradwyr 
  • 341,000,000 (2019),[1]
  •  
  • 260,123,420 (2001),[2]
  •  
  • 120,490,000 (2001),[2]
  •  
  • 322,230,097 (2011),[3]
  •  
  • 274,266,900 (2016)[4]
  • cod ISO 639-1hi Edit this on Wikidata
    cod ISO 639-2hin Edit this on Wikidata
    cod ISO 639-3hin Edit this on Wikidata
    GwladwriaethIndia, Nepal, Pacistan, Ffiji Edit this on Wikidata
    RhanbarthUttar Pradesh, Madhya Pradesh, Haryana, Bihar, Rajasthan, Delhi Edit this on Wikidata
    System ysgrifennuDevanāgarī Edit this on Wikidata
    Corff rheoleiddioCentral Hindi Directorate Edit this on Wikidata
    Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

    Siaredir Hindi fel mamiaith gan 180 miliwn o bobl yng ngogledd a chanolbarth India, tua 40% o boblogaeth India. Mae tua 25% o boblogaeth India yn medru Hindi fel ail iaith. Mae siaradwyr i'w cael hefyd yn Nepal, Ffiji, Mauritius, Lloegr, Trinidad a Tobago, Gaiana, Swrinam, a llawer o wledydd eraill. Y bumed iaith fwyaf yn y byd ydyw o ran nifer o siaradwyr.

    Ar ddiwedd y 19g, bu mudiad i ddatblygu ffurf ysgrifenedig o Hindwstaneg oedd yn wahanol i Wrdw. Aethpwyd â hyn ymhellach wedi annibyniaeth; sefydlwyd comisiwn ym 1954 i safoni gramadeg Hindi. Yn gyffredinol, mae cyweiriau ffurfiol Hindi yn osgoi geiriau gyda tharddiad Persiaidd, gan ddefnyddio geiriau Sansgrit (gan gynnwys bathiadau) yn eu lle.

    Mae'n perthyn yn agos i Wrdw, a ddatblygodd allan ohoni gyda dylanwad yr iaith Berseg yn y cyfnod modern. Ond ysgrifennir Hindi gan amlaf gydag ysgrifen Devanāgarī, ac Wrdw gyda'r wyddor Arabeg.

    Llenyddiaeth golygu

    Mae llenyddiaeth gyfoethog yn Hindi, yn ymestyn yn ôl i'r 12g, ac yn adeiladu ar lenyddiaeth Sanscrit. Yn y llenyddiaeth draddodiadol, mae dylanwadau crefyddol cryf, a cheir lawer o straeon o hud a lledrith a thylwyth teg. Er hynny, mae llenyddiaeth fodern, realaidd, yn ogystal. Mae Munshi Premchand (1880-1936) yn un o'r nofelyddion enwocaf yn yr iaith.

    Erbyn heddiw mae diwydiant ffilmiau egnïol yn Hindi, y cyfeirir ati yn anffurfiol fel "Bollywood", a'i ganolfan ym Mumbai.

     
    Wikipedia
    Argraffiad Hindi Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd
      Eginyn erthygl sydd uchod am iaith. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.
    1. (yn en) Ethnologue (25, 19 ed.), Dallas, Texas: SIL International, 21 Chwefror 2022, ISSN 1946-9675, OCLC 43349556, Wikidata Q14790, https://www.ethnologue.com/, adalwyd 23 Ebrill 2022
    2. 2.0 2.1 (yn en) Ethnologue (25, 19 ed.), Dallas, Texas: SIL International, 21 Chwefror 2022, ISSN 1946-9675, OCLC 43349556, Wikidata Q14790, https://www.ethnologue.com/
    3. http://www.censusindia.gov.in/2011Census/Language-2011/Statement-1.pdf.
    4. https://www.ethnologue.com/language/hin. Ethnolog. dyddiad cyrchiad: 2 Medi 2018.