Hugh Brython Hughes

athro ysgol a llenor

Awdur llyfrau plant Cymraeg oedd Hugh Brython Hughes (8 Ebrill 184824 Gorffennaf 1913), a gyhoeddai wrth yr enw H. Brython Hughes. Cyhoeddodd nifer o straeon, cerddi a thestunau eraill ar gyfer plant a phobl ifanc ar droad yr 20g.

Hugh Brython Hughes
Ganwyd8 Ebrill 1848 Edit this on Wikidata
Tre-garth Edit this on Wikidata
Bu farw24 Gorffennaf 1913 Edit this on Wikidata
Aberystwyth Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Alma mater
Galwedigaethathro Edit this on Wikidata

Bywgraffiad

golygu

Ganed Hughes ym mhentref Tregarth, ger Bangor yn yr hen Sir Gaernarfon (Gwynedd) yn 1848, yn unig fab y llenor Hugh Derfel Hughes. Cafodd ei addysg yng Ngholeg y Normal, Bangor, ac ar ôl graddio bu'n gweithio fel athro ysgol yn Walsall, Abercain, Gwalchmai, Y Bala a Llaneilian. Bu farw yn Aberystwyth yn 1913.

Gwaith llenyddol

golygu

Bu'n gyfranwr cyson i gylchgronau Cymraeg, yn enwedig Cymru'r Plant, cylchgrawn O. M. Edwards. Cyhoeddodd sawl llyfr o gyfieithiadau o chwedlau gwerin, yn cynnwys Rhamant Plât y Pren Helyg o Tsieina a fersiwn o ddamhegion Aesop. Mae llawer o'i gyfieithiadau o chwedlau gwerin yn aros heb ei gyhoeddi. Ysgrifennodd nifer o straeon gwreiddiol hefyd, yn arddull rhamantaidd y cyfnod, a fwriedid yn bennaf fel llyfrau i ddysgu darllen Cymraeg i blant.

Ystyrir bod gwaith H. Brython Hughes yn pontio'r cyfnod rhwng llenyddiaeth plant foesol y 19g a llenyddiaeth fwy anturus yr 20g. Mae'r rhan fwyaf o'i gyfrolau yn ddarlunedig gan arlunwyr Cymreig cyfoes fel Downing Williams a T. Prytherch ac yn llyfrau deniadol.

Llyfryddiaeth ddethol

golygu

Gwaith H. Brython Hughes

golygu
  • Tlysau Ynys Prydain (Hughes a'i Fab, Wrecsam, 1902). Seiliedig ar y rhestr o Dri Thlws ar Ddeg Ynys Prydain chwedlonol.
  • Ystorïwr y Plant (Cyfres y Ffynnon Loew, 1908)
  • Damhegion Aesop (Hughes a'i Fab, 1908)
  • Brenin yr Afon Aur (Gwasg Gee, 1908). Cyfieithiad o stori gan John Ruskin
  • Tair Cwpan Aur (Gwasg Gee, Dinbych, 1909)
  • Melin Law y Tylwyth Teg (Caernarfon, d.d.)
  • Rhamant Plât y Pren Helyg (1916). Cyhoeddwyd ar ôl ei farwolaeth.

Sawl cyfrol yn y gyfres Cyfres y Brython (1909-13)

Llyfryddiaeth

golygu

Gwynn Jones, 'Hugh Brython Hughes', yn Dewiniaid Difyr (Gwasg Gomer, 1983)