Iberiaid
Roedd yr Iberiaid yn bobl oedd yn byw yn nwyrain a de-ddwyrain Penrhyn Iberia yn y cyfnod cynhanesyddol a'r cyfnod hanesyddol cynnar. Fe'i disgrifir fel pobl byr gyda gwallt tywyll.
 | |
| Enghraifft o'r canlynol | grwp ethnig hanesyddol  |
|---|---|
| Rhan o | Pre-Indo-European |
| Lleoliad | Penrhyn Iberia, Ocsitania |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Roedd yr Iberiaid wedi eu rhannu yn llwythau, ac yn ddiweddarch datblygasant wareiddiad mwy cymhleth, gyda threfi. Roedd ganddynt berthynas fasnachol â'r Ffeniciad, y Carthaginiaid a'r Groegiaid, gyda gwahanol fetalau ymhlith eu prif gynnyrch.
Cred rhai ysgolheigion eu bod wedi cyrraedd Sbaen rywbryd yn y cyfnod Neolithig, efallai cyn gynhared a'r pedwerydd mileniwm CC.. Cred eraill eu bod yn rhan o boblogaeth wreiddiol gorllewin Ewrop. Cyrhaeddodd y Celtiaid Benrhyn Iberia yn ystod y mileniwm cyntaf CC., a daeth gwareiddiad Celtaidd i deyrnasu yn y gogledd a'r gorllewin. Parhaodd y gwareiddiad Iberaidd yn y de a'r dwyrain, tra yn y canol unodd yr Iberiaid a'r Celtiaid i ffurfio'r Celtiberiaid.
Mae ei hiaith, Ibereg, yn rhywfaint o ddirgelwch. Nid yw'n un o'r ieithoedd Indo-Ewropeaidd; cred rhai ei bod yn perthyn i Basgeg ond mae eraill yn anghytuno.
Ambell dro defnyddir "Iberiaid" fel enw ar boblogaeth Ynys Prydain cyn dyfodiad y Celtiaid. Yn ôl y syniad yma, hwy gododd y cromlechi ac hefyd Côr y Cewri. Mae'n debyg mai hyn oedd ym meddwl y bardd R. Williams Parry yn ei gerdd Yr Iberiad. Erbyn hyn, fodd bynnag, nid yw'r syniad o symudiadau mawr o bobl yn disodli'r boblogaeth flaenorol yn cael ei dderbyn gan y rhan fwyaf o archaeolegwyr, sy'n credu fod y boblogaeth wedi parhau yr un fath yn ei hanfod ers o leiaf y cyfnod Neolithig.