John Lloyd Vaughan Watkins
Gwleidydd Rhyddfrydol Cymreig ac yn Aelod Seneddol Aberhonddu oedd John Lloyd Vaughan Watkins (1802 – 28 Medi 1865).
| John Lloyd Vaughan Watkins | |
|---|---|
_(cropped).jpg) | |
| Ganwyd | 1802  Pontsenni |
| Bu farw | 28 Medi 1865 |
| Dinasyddiaeth |  Cymru |
| Alma mater | |
| Galwedigaeth | gwleidydd |
| Blodeuodd | 1855 |
| Swydd | Aelod o 19fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 18fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 17eg Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 16eg Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 15fed Senedd y Deyrnas Unedig, Aelod o 11eg Senedd y Deyrnas Unedig, Arglwydd Raglaw Sir Frycheiniog |
| Plant | George Watkins Holden |
Bywyd Personol
golyguGanwyd Lloyd Watkins ym Mhlas Abercamlais ger Pontsenni, yn fab i'r Parch Thomas Watkins a Susanna Vaughan, Gelli Aur, ei wraig.
Cafodd ei addysgu yn Ysgol Harrow a Choleg Eglwys Crist, Rhydychen.[1]
Bu'n briod ddwywaith. Ym 1834 priododd ei wraig gyntaf Sophia Louisa Henrietta Pockock merch Syr George Pockock, bu hi farw ym 1851 [2]. Ei ail wraig oedd Eliza Luther (née Gordon) merch Taylor Gordon a gweddw'r Brigadydd Hughes; bu hi farw ym 1855. Doedd dim plant o'r naill briodas na'r llall.
Er na chafodd blant cyfreithlon o'i briodasau mae'n debyg ei fod wedi cael dau fab anghyfreithiol gydag Emma Holden, ei feistres, sef John Watkins Holden y consuriwr enwog a George Watkins Holden y ffotograffydd.[3]
Gyrfa
golygu
Roedd Lloyd Vaughan Watkins yn dirfeddiannwr. Ei brif yrfa oedd rhedeg Pennoyre, ystâd ger Aberhonddu. Roedd hefyd yn cyflawni'r dyletswyddau cyhoeddus a dinesig y disgwylid gan fonheddwr - roedd yn Ynad Heddwch, yn Uchel Siryf Sir Frycheiniog ym 1836, Arglwydd Raglaw'r Sir o 1847-1865, yn Faer Aberhonddu, yn feistr yr helfa leol ac yn Cyrnol y Filisia.[4]
Gyrfa Wleidyddol
golyguAr ôl pasio'r Deddf Diwygio Mawr fe lwyddodd Watkins i dorri gafael teulu Morgan Tŷ Tredegar ar etholaeth Aberhonddu am y tro cyntaf, trwy ennill y sedd fel Rhyddfrydwr, yn etholiad cyffredinol 1832. Brwydr rhwng Watkins a'r Morganiaid bu nodwedd amlycaf y frwydr wleidyddol yn yr etholaeth hyd ei farwolaeth.
Gwasanaethodd Watkins fel AS o 1832 i 1835 cyn cael ei disodli gan Charles Morgan Robinson Morgan, cipiodd y sedd yn ôl ym 1847 cyn cael ei drechu gan Charles Rodney Morgan ym 1852. Enillodd y sedd am y drydedd tro ym 1854 gan gadw ei gafael ar y sedd hyd ei farwolaeth ym 1865; yn yr isetholiad yn dilyn ei farwolaeth enillwyd y sedd gan John Pratt, Iarll Aberhonddu, a safodd o dan nawdd Tŷ Tredegar.[5]
Marwolaeth
golyguFe etifeddodd Watkins ffortiwn drwy ewyllys ei dad, ond wedi gwario yn helaeth ar Blas Pennoyre, gan ddisgwyl yn ofer y buasai'r Frenhines Victoria yn ymweld â hi, afradwyd llawer o'i olud. Erbyn diwedd ei oes roedd yn methu fforddio talu costau'r staff angenrheidiol i fyw mewn plasty a fu'n byw fel lletywr yng Ngwesty'r Bear Aberhonddu[6] lle fu farw ym 1865. Claddwyd ei weddillion ym mynwent Llandyfaelog.
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Wrexham Advertiser 07 Hydref 1865
- ↑ Deaths - London Morning Post 30 Mai 1851
- ↑ Geo W Holden, Brother of the more famous Jack [1] adalwyd 15 Ion 2015
- ↑ Erthygl heb deitl- The Welshman 6 Hydref 1865 [2] adalwyd 5 Ion 2015
- ↑ BRECON BOROUGH ELECTION. Brecon Reporter 3 Mawrth 1866 [3] adalwyd 5 Ion 2015
- ↑ Western Mail 26 Awst 1918
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
|---|---|---|
| Rhagflaenydd: Charles Morgan Robinson Morgan |
Aelod Seneddol dros Aberhonddu 1832 – 1835 |
Olynydd: Charles Morgan Robinson Morgan |
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
| Rhagflaenydd: Charles Morgan Robinson Morgan |
Aelod Seneddol dros Aberhonddu 1847 – 1852 |
Olynydd: Charles Rodney Morgan |
| Senedd y Deyrnas Unedig | ||
| Rhagflaenydd: Charles Rodney Morgan |
Aelod Seneddol dros Aberhonddu 1856 – 1865 |
Olynydd: John Pratt, Iarll Aberhonddu |
| Teitlau Anrhydeddus | ||
| Rhagflaenydd: Edward Hamilton |
Uchel Siryf Sir Frycheiniog 1836 |
Olynydd: Crawshay Bailey |
| Teitlau Anrhydeddus | ||
| Rhagflaenydd: Penry Williams |
Arglwydd Raglaw Sir Frycheiniog 1847 - 1865 |
Olynydd: George Pratt |