Kouign-amann

Kouign-amann
Math	sweet pastry
Dyddiad darganfod	1860
Yn cynnwys	toes, siwgr, menyn
	Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae Kouign-amann (Llydaweg: [ˌkwiɲ aˈmãn]; llu. kouignoù-amann; "cacen menyn") yn gacen Lydewig felys wedi'i gwneud â thoes wedi'i lamineiddio. Mae'n gacen crwn aml-haenog, wedi'i gwneud yn wreiddiol gyda thoes bara (toes viennoiserie heddiw), sy'n cynnwys haenau o fenyn a siwgr wedi'i ymgorffori, yn debyg o ran ffasiwn i grwst pwff er bod ganddo lai o haenau. Mae'r gacen yn cael ei bobi'n araf nes bod y siwgr yn carameleiddio a'r menyn (mewn gwirionedd y stêm o'r dŵr yn y menyn) yn ehangu'r toes, gan arwain at ei strwythur haenog. Mae fersiwn lai, kouignette, yn debyg i croissant carameledig siâp myffin.

Hanes

Crys-T Kouign amann o Sant Malo

Arbenigedd o dref Douarnenez yn Penn-ar-Bed, Llydaw lle y tarddodd tua 1860, priodolir y crwst i Yves-René Scordia (1828–1878).^[1] Yn ôl y sôn, doedd gan y pobydd ddim ar ôl i'w werthu un diwnrod, ond, er mwyn diwallu chwant y cwesmeriaid am fwydach, defnyddiodd y cynhwysion oedd ar ôl yn y becws sef, blawd, siwgr a menyn. Ni roddodd Scorida patent ar ei ddyfais ac yn fuan daeth yn deisen boblogaidd ar hyd Llydaw. Lledaenodd poblogrwydd y deisen yn yr 1970au gyda chynnydd mewn twristiaeth i Lydaw. ^[2]

Amrywiol

Yn 2011 disgrifiodd y New York Times y kouign-amann fel "the fattiest pastry in all of Europe."^[3]

Yn yr Unol Daleithiau, dynodwyd 20 Mehefin fel "Diwrnod Kouign Amann Cenedlaethol".^[4]

Rysáit

Mae rysáit gwreiddiol llym Douarnenez yn gofyn am gymhareb o 40% o does bara, 30% o fenyn, a 30% o siwgr.^[5] Yn draddodiadol, mae kouign-amann yn cael ei bobi fel cacen fawr a'i weini mewn tafelli, er yn ddiweddar, yn enwedig yng Ngogledd America, mae teisennau bach maint cacennau bach (kouignettes) wedi dod yn fwy poblogaidd.