Llwyfenydd

Ardal yn yr Hen Ogledd oedd Llwyfenydd. Mae ei union leoliad yn ansicr ond ymddengys y bu'n rhan o deyrnas Rheged yn amser Urien Rheged a'i fab Owain (6g).

Llwyfenydd

Ceir cynifer â phum cyfeiriad at Lwyfenydd yn y cerddi gan Taliesin i Urien a'i fab a gedwir yn Llyfr Taliesin. Dethlir yr ardal am ei chyfoeth a'r bywyd llawen a geid yno. Gelwir Owain fab Urien yn "bennaeth ysblennydd Lliwelydd".

Dyfelir ei bod yn gorwedd yn yr hyn sydd erbyn heddiw yng ngogledd-orllewin Lloegr. Tybir bod adlais o'r enw yn yr enw lle Leeming, ger Catraeth (Catterick) a hefyd yn enw tref Caerliwelydd. Ceir Afon Lyvennet rhwng Catterick a Chaerliwelydd.

Mae'n bosibl hefyd fod Argoed Llwyfain, safle brwydr enwog, i'w leoli yn Llwyfenydd.

Mae'r Lyvennet Beck yn rhedeg trwy Crosby Ravensworth, yn hen Swydd Westmorland. Mae ei henw yn tarddu o llwyfen ac fel enw afon neu nant, mae felly yn eithaf cyffredin. Awgrymodd Hogg mai hon oedd Llwyfenydd Taliesin. Gerllaw mae caer neu ddinas yn dyddio o'r Oesoedd Tywyll o'r enw Ewe's Close.

Llyfryddiaeth

• Ifor Williams (gol.), Canu Taliesin (Caerdydd, 1960; arg. newydd 1977).