Marchysgallen y gerddi
| Cynara cardunculus | |
|---|---|
| |
| Dosbarthiad gwyddonol | |
| Teyrnas: | Plantae |
| Ddim wedi'i restru: | Planhigyn blodeuol |
| Ddim wedi'i restru: | Ewdicotau |
| Ddim wedi'i restru: | Asteridau |
| Urdd: | Asterales |
| Teulu: | Asteraceae |
| Genws: | Cynara |
| Rhywogaeth: | C. cardunculus |
| Enw deuenwol | |
| Cardoon Carl Linnaeus | |
Planhigyn blodeuol lluosflwydd o deulu llygad y dydd a blodyn haul ydy Marchysgallen y Gerddi sy'n enw benywaidd ac yn fath o ysgallen a dyfir ar gyfer y bwrdd bwyd i'w fwyta fel llysieuyn. Mae'n perthyn i'r teulu Asteraceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Cynara cardunculus a'r enw Saesneg yw Globe artichoke.[1] Mae'n tyfu hyd at 1.4–2 m (4.6–6.6 tr) o uchder, gyda dail crwm, arian, tal, sydd rhwng 50–82 cm (20–32 mod). Datblyga'r blodyn mewn pelen fechan, a dyma'r rhan a gaiff ei fwyta; mae'n 8–15 cm (3.1–5.9 mod) mewn diametr gyda rhannau trionglog (cenynnau) drosto a blodau porffor.
Daw'r gair "Asteraceae", sef yr enw ar y teulu hwn, o'r gair 'Aster', y genws mwyaf lluosog o'r teulu - ac sy'n tarddu o'r gair Groeg ἀστήρ, sef 'seren'.
Gweler hefyd
golygu- Y Bywiadur Gwefan Llên Natur
Cyfeiriadau
golygu- ↑ Rottenberg, A., a D. Zohary, 1996: "The wild ancestry of the cultivated artichoke." Genet. Res. Crop Evol. 43, 53—58.
