Mosg Omar (Bethlehem)

Mosg Omar (Arabeg: مسجد عمر‎; Masjid Umar) yw'r unig fosg yn Hen Ddinas Bethlehem,[1][2] Palesteina. Fe'i lleolir ar ochr orllewinol Sgwâr Manger, ar draws y sgwâr o Eglwys y Geni.

Mosg Omar
Enghraifft o'r canlynolmosg Edit this on Wikidata
GwladBaner Palesteina Palesteina
Dechrau/Sefydlu1860 Edit this on Wikidata
Map
GwladwriaethGwladwriaeth Palesteina Edit this on Wikidata
RhanbarthBethlehem Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Cyfnod Mwslimaidd cynnar; lleoliad

golygu

Enwir y mosg ar ôl Omar (Umar) ibn al-Khattab (tua 581-644), ail Galiff Rashidun. Ar ôl goresgyn Jerwsalem, roedd Omar wedi teithio i Fethlehem yn 637 CE i gyhoeddi deddf a fyddai’n gwarantu parch at y gysegrfa a diogelwch i Gristnogion a chlerigwyr.[3]  Dim ond pedair blynedd ar ôl marwolaeth y proffwyd Islamaidd Muhammad, honnir i Omar weddïo yn lleoliad hwn, lle saif y mosg.[4] 

Mae Yaqut al-Hamawi (bu f. 1229) yn ymwneud â sut y cynghorwyd Caliph Omar gan fynach Cristnogol i adeiladu mosg mewn adeilad ar ffurf arced (neu haniyya), yn hytrach na thrawsnewid Eglwys y Geni yn fosg.[5] Cytunodd Yaqut i osod yr haniyya mewn safle lle credwyd bod brenhinoedd Beiblaidd Dafydd a Solomon wedi'u claddu.[5]

Yn gynnar yn y 10g, mae Eutychius o Alexandria (877–940) yn disgrifio'r haniyya fel mosg wedi'i osod o fewn safle Cristnogol, yn wynebu'r de ac felly'n briodol ar gyfer gweddi Fwslimaidd (qibla), ac yn crybwyll i Omar ganiatáu i Fwslimiaid weddïo yn yr haniyya fesul un gan eu gwahardd i gyffwrdd ag unrhyw beth yno na chynnal gweddïau cynulleidfaol y tu mewn.[5] Cwynodd Eutychius fod Mwslimiaid yn ei amser ef, dechrau'r 10g, wedi torri'r tair rheol hyn.[5]

Nid yw union leoliad yr haniyya a ddisgrifir yn glir, ond disgrifiwyd safle claddu David a Solomon gan Bererin Bordeaux (330) fel "heb fod ymhell o Basilica'r Geni, a chan y Piacenza Pererin (570) fel hanner milltir Rufeinig o ganol y dref.[5]

Mosg modern mewn lleoliad newydd (1860)

golygu

Adeiladwyd y mosg presennol ym 1860[4] ar lain a roddwyd at y diben gan yr Eglwys Uniongred Roegaidd,[2] ac fe'i hadnewyddwyd ym 1955, yn ystod rheolaeth Gwlad yr Iorddonen o'r ddinas.[3] Rhoddwyd y tir a ddefnyddiwyd ar gyfer ei hadeiladu gan yr Eglwys Uniongred Roegaidd Jerwsalem.[4] Yn y gorffennol, cyn dyfodiad bylbiau golau, roedd yn gyffredin i Fwslimiaid a Christnogion ym Methlehem gynnig olew olewydd i oleuo amgylchoedd y mosg, arfer sy'n dystiolaeth o gydfodolaeth crefyddol yn y ddinas.[3]

Tensiynau (2000au)

golygu

Ar 20 Chwefror, 2006, canslodd y Dalai Lama ei ymweliad â’r mosg, ymhlith lleoedd eraill, oherwydd pwysau gan lywodraeth Tsieina. Roedd Awdurdod Cenedlaethol Palestina wedi gofyn am gael ei ganslo.[6] Yn Chwefror 2007, heddlu cudd Israel (Shin Bet) 20 o ddynion yr honnir iddynt gael eu recriwtio ar gyfer "cell â chysylltiad â Hamas" gan glerig Mwslimaidd ym Mosg Omar.[7] Serch hynny, arhosodd y mosg a'i phobol yn heddychlon pan ymwelodd Arlywydd Palestina, Mahmoud Abbas, ar Noswyl Nadolig 2007.[8]

Cyfeiriadau

golygu
  1. Valentine Low & Catherine Philp (24 January 2020). "Prince Charles offers strong message of support for Palestinians in Bethlehem". The Times. Cyrchwyd 24 September 2020.
  2. 2.0 2.1 "Mosque of Omar: Mosque in Bethlehem". Lonely Planet. Cyrchwyd 24 September 2020.
  3. 3.0 3.1 3.2 Mosque of Omar GeoCities: Bethlehem Homepage
  4. 4.0 4.1 4.2 "Mosque of Omar (Bethlehem)". Atlas Travels and Tourism Agency. Archifwyd o'r gwreiddiol ar July 29, 2013. Cyrchwyd January 20, 2008.
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 Mattia Guidetti (2016). In the Shadow of the Church: The Building of Mosques in Early Medieval Syria. Arts and Archaeology of the Islamic World (Book 8). BRILL; Lam edition. tt. 30–31. ISBN 9789004325708. Cyrchwyd 2018-04-09.
  6. "Palestinians refuse Dalai Lama visit again". Archifwyd o'r gwreiddiol ar March 2, 2007.
  7. "Israel nabs 20 terror suspects". UPI. February 5, 2007.
  8. "Peace talks spark tourist influx into Bethlehem". CBC News. Associated Press. December 24, 2007.