Nansi Richards

telynores

Telynores Gymreig oedd Nansi Richards a adnabyddid hefyd fel Telynores Maldwyn (14 Mai 188824 Rhagfyr 1979). Ganwyd ar Fferm Penybont, Penybontfawr. Bu farw yn 1979, a chafodd ei chladdu, efo'i gŵr, Cecil Jones, yn eglwys Pennant Melangell[1]. Dywedodd mai'r dylanwadau mwyaf arni hi oedd ei thad, teulu Abram Wood (sipsiwn a arhosodd ar eu fferm) a Tom Lloyd (Telynor Ceiriog) a ddysgodd Nansi i ganu'r delyn. Penodwyd hi'n delynores swyddogol i'r Tywysog Siarl.[2]

Nansi Richards
Ganwyd14 Mai 1888 Edit this on Wikidata
Pen-y-bont-fawr Edit this on Wikidata
Bu farw21 Rhagfyr 1979 Edit this on Wikidata
DinasyddiaethBaner Cymru Cymru
Galwedigaethtelynor Edit this on Wikidata

Bu'n fuddugol yn yr Eisteddfod Genedlaethol dair gwaith yn olynol, y tro cyntaf yn Eisteddfod Genedlaethol Cymru Llangollen 1908.

Aeth i Goleg y Guildhall yn Llundain am flwyddyn cyn iddi adael i deithio'r neuaddau cerdd efo digrifwraig, 'Happy' Fanny Fields.[3] Derbynnodd sawl gwahoddiad yn ddiweddarach i chwarae o flaen Teulu Brenhinol y Deyrnas Unedig. Bu'n gweithio ar ffilmiau Emlyn Williams The Last Days of Dolwyn a Fruitful Years. Yn ystod ei gyrfa, gweithiodd yn aml yn yr Unol Daleithiau: ym 1923 a eto yn Efrog Newydd ym 1973. Roedd hi'n gyfaill i William Kellogg, perchennog y cwmni sy'n cynhyrchu Creision ŷd, a honir mai hi awgrymodd wrtho ddefnyddio ceiliog ar y paced.

Yn ystod yr Ail Rhyfel Byd teithiodd hyd a lled gwledydd Prydain gydag ENSA i ddiddori'r milwyr a chymerodd ran mewn dros 2,000 o gyngherddau gyda Chôr Telyn Eryri o 1930 ymlaen. Perfformiodd droeon o flaen Teulu Brenhinol Lloegr a chafodd yr hawl gan George V i arddel y teitl "y Delynores Frenhinol", ond dewis peidio a wnaeth. Derbyniodd MBE ym 1973 am ei chyfraniad i gerddoriaeth Cymru. Ym 1977 cafodd radd Doethur er Anrhydedd mewn cerddoriaeth gan Brifysgol Cymru.

Cyhoeddwyd cyfrol o'i hatgofion,Cwpwrdd Nansi, ym 1973, a chyfrol arall ychydig wedyn. Ymhlith y bobl y dylanwadodd arnynt mae Gwyndaf a Dafydd Roberts (Ar Lôg).

Ysgoloriaeth Nansi Richards

golygu

Mae Ymddiriodolaeth Nansi Richards yn cynnig Ysgoloriaeth blynyddol i delynorion o dan 25 oed sy'n byw yng Nghymru neu â anwyd yng Nghymru. Mae Catrin Finch a Gwenan Gibbard ymhlith enillwyr yr ysgoloriaeth.[4]

Recordiadau

golygu

Nansi Richards, Brenhines y Delyn

golygu

SAIN SCD 2383 (2003)

  • Pwt ar y bys
  • Morfa'r Frenhines
  • Pant Corlan yr Wyn
  • Pibddawns Gwŷr Wrecsam
  • Morfa Rhuddlan
  • Dŵr Glân
  • Pen Rhaw
  • Llydaw
  • Mathafarn
  • Ffidl Ffadl
  • Cainc Dona
  • Pibddawns Rhif Wyth
  • Cwrw Melyn
  • Fairy Dance – rîl Gwyddelig
  • Melfyn
  • Wyres Megan
  • Moel yr Wyddfa
  • Codiad yr Ehedydd
  • Gwenynen Gwent
  • Cainc Iona
  • Gorhoffedd Gwŷr Harlech
  • Cainc Ifan Ddall
  • Llwyn Onn
  • Rhyd Ddu
  • Cainc William Nantgoch
  • Caerhun
  • Y Ferch o'r Sger
  • Clychau Aberdyfi
  • Cainc Dafydd Borffwyd
  • Erddygan Caer Waun
  • Sir Watkin's March
  • Cader Idris
  • Pibddawns Abertawe
  • Napoleon Crossing the Alps
  • Polca Saforella
  • Polca Llewelyn Alaw
  • Beibl Mam
  • Castell Rhuthun
  • Pibddawns y Sipsi
  • Costa's Wedding
  • Nes atat ti
  • Bugeilio'r Gwenith Gwyn
  • Y Gaeaf
  • Pwt ar y bys

Folktrax FTX-351 (caset)

golygu
  • Gorhoffedd Gwŷr Harlech (a sgwrs)
  • The Roberts Breakdown (a sgwrs)
  • Pibddawns y Sipsi (efo amrywiadau a sgwrs)
  • Pibddawns y Sipsi (efo clocsio gan Hywel Wood)
  • Pibddawns Gwŷr Wrecsam (a sgwrs am David Wood)
  • Pibddawns Rhif Un (efo amrywiadau a sgwrs)
  • Nos Galan
  • Fairy Dance
  • Moel Yr Wyddfa
  • Ymdeith Napoleon / Y Tafarn yn y Dref
  • Codiad yr Hedydd (efo amrywiadau)
  • Pibddawns Rhif Wyth
  • Llwyd Onn
  • Pibddawns Rhif Dau (efo amrywiadau)
  • Clychau Aberdyfi (efo amrywiadau)
  • Pant Corlan yr Wyn (efo amrywiadau)
  • Clêr Sisiliaidd (efo amrywiadau)
  • Ymdeith y Frenhines
  • Galliard(Trabaci)
  • Bale
  • Miniwet Cownt Sax (Parry) (efo amrywiadau)
  • Aria (Parry)
  • Ymdeith Rhuddlan
  • Caer Waen
  • Cainc Dafydd Broffwyd
  • Castell Rhuthun
  • Morfa'r Frenhines

Recordwyd a Golygwyd gan Peter Kennedy

Cyfeiriadau

golygu
  1. Cwrs Canolradd gan Eirian Conlon ac Emyr Davies, cyhoeddwyd gan CBAC; tudalen 82
  2. Gwefan Last fm
  3. Gwefan Folktrax
  4. "Gwefan Ymddiriodolaeth Nansi Richards". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2012-03-04. Cyrchwyd 2012-12-07.


   Eginyn erthygl sydd uchod am Gymro neu Gymraes. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.