Gamal Abdel Nasser
Ail arlywydd yr Aifft oedd Gamal Abdel Nasser (hefyd Djamal Abd al-Nasser) (15 Ionawr 1918 – 28 Medi 1970).
| Gamal Abdel Nasser | |
|---|---|
 | |
| Ganwyd | 15 Ionawr 1918  Alexandria |
| Bu farw | 28 Medi 1970 o trawiad ar y galon Cairo |
| Dinasyddiaeth | Sultanate of Egypt, Brenhiniaeth yr Aifft, Republic of Egypt, Y Weriniaeth Arabaidd Unedig |
| Alma mater |
|
| Galwedigaeth | gwleidydd, person milwrol, chwyldroadwr |
| Swydd | Llywydd yr Aifft, Prif Weinidog yr Aifft, cadeirydd y Sefydliad Undod Affricanaidd, Secretary General of the Non-Aligned Movement, Prif Weinidog yr Aifft, Prif Weinidog yr Aifft, Prif Weinidog yr Aifft |
| Plaid Wleidyddol | Arab Socialist Union |
| Mudiad | Nasserism, Cenedlaetholdeb Arabaidd, Arab socialism, progressivism, Egyptian nationalism |
| Priod | Tahia Kazem |
| Plant | Khalid Abdel Nasser, Mona Gamal Abdel Nasser |
| Perthnasau | Ashraf Marwan, Jamal Marwan |
| Gwobr/au | Urdd Lenin, Arwr yr Undeb Sofietaidd, Gwobr Cymdeithion O. R. Tambo, Order of the Nile, Gwobr Urdd y Goron a'r Frenhiniaeth, Maleisia, Order of the Republic, Order of Merit, Urdd y Rhinweddau, Urdd y Seren Iwgoslaf, Order of the Republic, Uwch Groes Urdd Polonia Restituta, Uwch Groes Rhosyn Gwyn y Ffindir gyda Choler |
| llofnod | |
 | |
Ganed Nasser yn Alexandria, ac yn 16 oed roedd eosoes yn arweinydd mudiad myfyrwyr yn gwrthwynebu dylanwad Prydeinig yn yr Aifft. Ymunodd a'r fyddin, ac ymladdodd yn Rhyfel Israel-Arabiaidd 1948, gan gael ei anafu.
Roedd yn rhan o'r grŵp swyddogion a orfododd y brenin Faruk I i ymddiswyddo yn 1952, a dilynwyd hyn gan gyhoeddi'r Aifft yn Weriniaeth yn 1953 gyda Ali Mohammed Naguib yn Arlywydd cyntaf. Daeth Nasser yn Weinidog dros Faterion Cartref. Yn 1954, gorfodwyd Neguib i ymddiswyddo, ac yn 1956 daeth Nasser yn Arlywydd, swydd a ddaliodd hyd ei farwolaeth yn 1970. Pan ffurfiwyd y Weriniaeth Arabaidd Unedig trwy uno yr Aifft a Syria yn 1958, Nasser oedd Arlywydd y wladwriaeth newydd, a'i hunig arlywydd, gan i Syria ymwahanu eto yn 1961. Ar y llwyfan ryngwladol, roedd yn arweinydd blaenllaw o'r Mudiad Heb Aliniad.
Yn ystod cyfnod Nasser fel Arlywydd yr adeiladwyd Argae Aswan ar draws Afon Nîl yn ne yr Aifft. Enwyd y gronfa ddŵr enfawr a ffurfiwyd wedi adeiladu'r argae yn Llyn Nasser ar ei ôl.
