Pamplona
Pamplona (Basgeg: Iruña neu Iruñea) yw brifddinas cymuned ymreolaethol Navarra yn Sbaen. Yn hanesyddol, ystyrir Pamplona gan y mwyafrif [angen ffynhonnell] fel prifddinas Gwlad y Basg (Euskal Herria).
 | |
 | |
| Math | bwrdeistref Sbaen  |
|---|---|
| Prifddinas | Pamplona city |
| Poblogaeth | 203,418 |
| Sefydlwyd |
|
| Pennaeth llywodraeth | Enrique Maya Miranda, Joseba Asirón, Enrique Maya Miranda, Yolanda Barcina |
| Cylchfa amser | UTC+01:00 |
| Gefeilldref/i | |
| Nawddsant | Saturnin |
| Iaith/Ieithoedd swyddogol | Sbaeneg, Basgeg |
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Iruñerriko Mankomunitatea, Mixed Zone of Navarre |
| Sir | Nafarroa Garaia |
| Gwlad |  Sbaen |
| Arwynebedd | 23.55 km² |
| Uwch y môr | 446 ±1 metr |
| Gerllaw | Arga |
| Yn ffinio gyda | Ansoáin-Antsoain, Ezcabarte, Burlada/Burlata, Villava-Atarrabia, Valley of Egüés, Aranguren, Galar, Cendea de Cizur, Zizur Mayor/Zizur Nagusia, Barañáin, Olza, Orkoien, Berrioplano/Berriobeiti, Berriozar |
| Cyfesurynnau | 42.8167°N 1.65°W |
| Cod post | 31001–31016 |
| Swydd pennaeth y Llywodraeth | maer Pamplona |
| Pennaeth y Llywodraeth | Enrique Maya Miranda, Joseba Asirón, Enrique Maya Miranda, Yolanda Barcina |
 | |
Saif ar Afon Arga, a 203,418 (2022) yw poblogaeth y ddinas. Yn y cyfnod Rhufeinig, tyfodd pentref Iruñea i fod yn ddinas Rufeinig "Pompaelo", wedi ei henwi ar ôl Pompeius Magnus, a'i sefydlodd yn 74 CC.. Cafodd ei chipio gan y Mwslimiaid yn yr 8g, ac yn 778 dinistriwyd y muriau gan Siarlymaen ychydig cyn Brwydr Ronsyfal. Yn ail hanner y 9g ffurfiwyd Teyrnas Pamplona.
Mae Pamplona yn enwog am y Sanfermines, gŵyl sy'n cael ei chynnal rhwng 6 ac 14 Gorffennaf i anrhydeddu Sant Fermín, nawdd-sant Navarra. Y rhan enwocaf o'r ŵyl yw'r "rhedeg gyda'r teirw".
Y ddinas yw diwedd ail ran y Camino de Santiago o Roncesvalles i Santiago de Compostela.
