Rhaeadr Niagara
Rhaeadr enwog sy'n gorwedd ar y ffin rhwng Canada a'r Unol Daleithiau yw Rhaeadr Niagara (Saesneg:Niagara Falls; Ffrangeg: Chutes du Niagara). Mae'r enw 'Niagara' yn tarddu o'r gair Iroquois 'Onguiaahra' sydd yn golygu 'culfor'[1].
 | |
| Math | rhaeadr, atyniad twristaidd, horseshoe waterfall  |
|---|---|
| Daearyddiaeth | |
| Rhan o'r canlynol | Afon Niagara |
| Sir | Efrog Newydd, Ontario |
| Gwlad |  Canada  UDA |
| Cyfesurynnau | 43.08°N 79.071°W |
 | |
Mae'r rhaeadr, sydd mewn gwirionedd yn gyfres o 3 rhaeadrau cysylltiedig, ar Afon Niagara rhwng Llyn Erie a Llyn Ontario. Ar ei mwyaf mae'n 43m o uchder. Darganfuwyd y rheadr ym 1678 gan Ffrancwr, Tad Louis Hennepin.[2]. Llifa tua 150,000 o alwyni o ddŵr dros y rhaeadrau Americanaidd, a 600,000 o galwyni dros y rhaeadr Ganadiaidd[1] er ailgyfeiriwyd rhwng 50 a 75 y cant o'r dŵr i orsafoedd pŵer yn hytrach na dros y rhaeadrau. Parc Genedlaethol Rhaeadr Niagara yw'r hynaf yn yr Unol Daleithiau[3]
-
Y rhaeadrau -
Ochr Ontario y rhaeadr -
Rhaeadr Niagara yn y nos -
Ceunant Niagara -
Rhaeadr Niagara yn y gaeaf -
Afon Niagara uwchben y Rhaeadr
Ceir dwy ddinas o'r enw Niagara Falls, yn wynebu'i gilydd dros yr afon, un ohonynt yn nhalaith Efrog Newydd a'r llall yn nhalaith Ontario, yng Nghanada. Cynhelir teithiau yn y cwch 'Maid of the Mist' islaw'r rhaeadr, ar ochr yr Unol Daleithiau.
Dyma rigwm T. H. Parry-Williams a gyfansoddodd ar ymweliad â'r llecyn ar ddechrau'r 1930au:
- 'Roedd enfys fore ar y tawch a'r stŵr
- Yng ngwynder dymchwel disgynfa'r dŵr,
- A'm llygaid innau'n ei chael yn eu tro
- Yn 'sgytwad na chollir o gorff na cho'.
- Ysigol yw gwyrthiau'r ddaear ar ddyn
- Pan fo hwnnw ar daith gydag ef ei hun.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ 1.0 1.1 Gwefan niagarafallslive
- ↑ "Tudalen we Parc Genedlaethol Niagara". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-12-02. Cyrchwyd 2014-11-26.
- ↑ "Tudalen 'fun facts' ar wefan y rhaeadr (Unol Daleithiau)". Archifwyd o'r gwreiddiol ar 2014-12-13. Cyrchwyd 2014-11-26.