Rhyfel Cyntaf y Carliaid
Rhyfel cartref dros olyniaeth y goron Sbaenaidd oedd Rhyfel Cyntaf y Carliaid (Sbaeneg: la primera guerra carlista) a barodd o 1833 i 1840. Sbardunwyd y gwrthdaro wedi marwolaeth y Brenin Fernando VII ac esgyniad ei ferch Isabella II i'r orsedd. Gwrthwynebwyd hynny gan y Carliaid a gefnogodd hawl y Don Carlos, brawd iau Fernando, i flaenoriaethu merched Fernando yn unol â'r hen gyfraith Salig. Cychwynnodd y Carliaid ryfel yn erbyn llywodraeth ryddfrydol y Rhaglyw Frenhines Maria Christina, mam Isabella, a'i dilynwyr a elwid liberales, cristinos, neu isabelinos. Mae'n bosib taw hwn oedd rhyfel cartref mwyaf gwaedlyd yr oes.[1]
 Darluniad o Frwydr Mendigorría ar 16 Gorffennaf 1835. | |
| Enghraifft o'r canlynol | rhyfel cartref  |
|---|---|
| Dyddiad | 29 Medi 1833 |
| Achos | Pragmatic sanction of 1830 |
| Rhan o | Carlist Wars |
| Dechreuwyd | 1833 |
| Daeth i ben | 1839 |
| Lleoliad | Sbaen |
| Yn cynnwys | Second Battle of Arlaban |
 Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia | |
Rhennid prif luoedd y Carliaid yn dair byddin ar wahân a leolwyd yn y rhanbarthau lle'r oedd cefnogaeth dros achos Don Carlos ar ei chryfaf: y Gogledd (Gwlad y Basg), Maestrazgo, a Chatalwnia.[2] Brwydrodd hefyd sawl llu herwfilwrol o Garliaid yn y mynyddoedd, mewn ardaloedd pelled â La Mancha ac Andalucía, a ystyriwyd yn bandoleros (banditiaid) gan lywodraeth y rhaglyw.[3][4] Derbyniodd y rhaglywiaeth gefnogaeth o Bortiwgal, Ffrainc, a'r Deyrnas Unedig.
Cyfeiriadau golygu
- ↑ Bullón de Mendoza y Gómez de Valugera, Alfonso (1992). La primera Guerra Carlista. Madrid. tt. 3–7. ISBN 8487863086.
- ↑ Bullón de Mendoza y Gómez de Valugera, Alfonso (2019). "La Primera Guerra Carlista en el tomo IV de la Historia militar de España: un error de enfoque". Aportes XXXIV (100): 288. ISSN 0213-5868. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7192296&orden=0&info=link.
- ↑ La partida de Palillos y su estandarte, 1833-1840 Archifwyd 2023-05-29 yn y Peiriant Wayback.
- ↑ Partidas carlistas y bandidos en el Marmolejo del siglo XIX