Rhyfel Cyntaf y Carliaid

Rhyfel cartref dros olyniaeth y goron Sbaenaidd oedd Rhyfel Cyntaf y Carliaid (Sbaeneg: la primera guerra carlista) a barodd o 1833 i 1840. Sbardunwyd y gwrthdaro wedi marwolaeth y Brenin Fernando VII ac esgyniad ei ferch Isabella II i'r orsedd. Gwrthwynebwyd hynny gan y Carliaid a gefnogodd hawl y Don Carlos, brawd iau Fernando, i flaenoriaethu merched Fernando yn unol â'r hen gyfraith Salig. Cychwynnodd y Carliaid ryfel yn erbyn llywodraeth ryddfrydol y Rhaglyw Frenhines Maria Christina, mam Isabella, a'i dilynwyr a elwid liberales, cristinos, neu isabelinos. Mae'n bosib taw hwn oedd rhyfel cartref mwyaf gwaedlyd yr oes.[1]

Rhyfel Cyntaf y Carliaid
Darluniad o Frwydr Mendigorría ar 16 Gorffennaf 1835.
Enghraifft o'r canlynolrhyfel cartref Edit this on Wikidata
Dyddiad29 Medi 1833 Edit this on Wikidata
AchosPragmatic sanction of 1830 edit this on wikidata
Rhan oCarlist Wars Edit this on Wikidata
Dechreuwyd1833 Edit this on Wikidata
Daeth i ben1839 Edit this on Wikidata
LleoliadSbaen Edit this on Wikidata
Yn cynnwysSecond Battle of Arlaban Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Rhennid prif luoedd y Carliaid yn dair byddin ar wahân a leolwyd yn y rhanbarthau lle'r oedd cefnogaeth dros achos Don Carlos ar ei chryfaf: y Gogledd (Gwlad y Basg), Maestrazgo, a Chatalwnia.[2] Brwydrodd hefyd sawl llu herwfilwrol o Garliaid yn y mynyddoedd, mewn ardaloedd pelled â La Mancha ac Andalucía, a ystyriwyd yn bandoleros (banditiaid) gan lywodraeth y rhaglyw.[3][4] Derbyniodd y rhaglywiaeth gefnogaeth o Bortiwgal, Ffrainc, a'r Deyrnas Unedig.

Cyfeiriadau

golygu
  1. Bullón de Mendoza y Gómez de Valugera, Alfonso (1992). La primera Guerra Carlista. Madrid. tt. 3–7. ISBN 8487863086.
  2. Bullón de Mendoza y Gómez de Valugera, Alfonso (2019). "La Primera Guerra Carlista en el tomo IV de la Historia militar de España: un error de enfoque". Aportes XXXIV (100): 288. ISSN 0213-5868. https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7192296&orden=0&info=link.
  3. La partida de Palillos y su estandarte, 1833-1840 Archifwyd 2023-05-29 yn y Peiriant Wayback
  4. Partidas carlistas y bandidos en el Marmolejo del siglo XIX