Thomas Shankland

Llyfrgellydd a hanesydd oedd Thomas Shankland (14 Hydref 1858 – 20 Chwefror 1927). Roedd yn frodor o Sanclêr, Sir Gaerfyrddin. Daeth yn adanbyddus am ei waith fel llyfrgellydd Coleg Prifysgol Gogledd Cymru, Bangor, ac am ei ddiddordeb fel hanesydd ym mudiadau crefyddol yr 17g a'r 18g, yn enwedig y mudiadau Anghydffurfiol a'r Methodistiaid cynnar.

Thomas Shankland
Ganwyd	14 Hydref 1858  Llangynin
Bu farw	20 Chwefror 1927  (68 oed)
Dinasyddiaeth	Cymru
Alma mater	Ysgol Griffith Jones Prifysgol Bangor
Galwedigaeth	hanesydd

Ar ôl treulio cyfnod fel gweinidog gyda'r Annibynnwyr yn Y Rhyl a'r Wyddgrug, cafodd ei apwyntio'n llyfrgellydd cynorthwyol yn Llyfrgell Coleg Prifysgol Gogledd Cymru ym 1905. Mawr fu cyfraniad Shankland i dwf y llyfrgell ac enwir un o'r stafelloedd yno er ei anrhydedd. Yn rhyfedd ddigon, er i nifer o bobl ei adnabod fel "Llyfrgellydd Coleg y Prifysgol", arosodd yn llyfrgellydd cynorthwyol ar hyd ei yrfa

Un o ddisgyblion Shankland oedd yr hanesydd Thomas Richards, a chafodd annogaeth a chefnogaeth ymarferol ganddo i astudio gwaith y Piwritaniaid yng Nghymru. Cyhoeddodd Shankland ei hun sawl erthygl a chyfrol ar arweinwyr crefyddol yr 17g, yn cynnwys John Miles (John Myles), Stephen Hughes a John ap John.