Tiziano Vecellio

Arlunydd o'r Eidal oedd Tiziano Vecellio (Almaeneg: Tizian, Ffrangeg: Titien, Saesneg: Titian; tua 1487 – 27 Awst 1576). Ystyrir ef yn un o arlunwyr pwysicaf y Dadeni.

Tiziano Vecellio
Ganwyd	c. 1490  Pieve di Cadore
Bu farw	27 Awst 1576  Fenis
Dinasyddiaeth	Gweriniaeth Fenis
Galwedigaeth	arlunydd, drafftsmon, drafftsmon, gwneuthurwr printiau, artist
Swydd	arlunydd llys
Adnabyddus am	Merch â Drych, Coroniad Crist â Drain, Y Forwyn â'r Gwningen, Gwener Urbino, Portread o Siarl V ar Gefn Ceffyl, Pab Pawl III a'i Wyrion, Tarquinius a Lucretia
Arddull	portread (paentiad), paentiadau crefyddol, paentiad mytholegol, noethlun, peintio hanesyddol, portread
Mudiad	ysgol Fenis, yr Uchel Ddadeni
Tad	Gregorio Vecellio
Priod	Cecilia Soldano
Plant	Orazio Vecellio, Tizianello, Lavinia Vecellio
Llinach	teulu Vecellio
Gwobr/au	Urdd y Sbardyn Aur
llofnod

Bedd Titian yn y Basilica di Santa Maria Glorioso dei Frari, Fenis

Ganed Titian yn Pieve di Cadore, pentref yn y Dolomitau tua 190 km i'r gogledd o Fenis. Bu'n ddisgybl i Gentile Bellini ac yna i'w frawd, Giovanni. Dylanwad pwysig arall arno oedd Giorgione (tua 1477 – 1510).

Tua 1508, roedd Giorgione a Titian yn gyfrifol am waith ffresco ar y Fondaco dei Tedeschi yn Fenis. Yn 1511, arluniodd Titian waith ffresco yn y Scuola del Santo yn Padova. Yn 1516, daeth yn arlunydd swyddogol Gweriniaeth Fenis.

Yn 1532, gwnaeth yr Ymerawdwr Siarl V ef yn uchelwr. Yn y blynyddoedd 1530–40 bu'n gweithio yn Urbino. Yn 1545–46 bu yn Rhufain, ac yn 1548–1551 yn llys yr ymerawdwr yn Augsburg. Wedi marwolaeth Siarl, bu'n gweithio i Philip II, brenin Sbaen. Claddwyd ef yn y Basilica di Santa Maria Glorioso dei Frari, Fenis.

Gweithiau

• Fenws Urbino a Flora yn yr Uffizi yn Fflorens
• Esgyniad Mair (Titian) a Madonna Pesaro yn y Basilica di Santa Maria Glorioso dei Frari yn Fenis
• Portread o Clarissa Strozzi yn y Gemäldegalerie, Berlin

Oriel

• 
  Bacchws ac Ariadne, 1520–3, Oriel Genedlaethol, Llundain
• 
  Marwolaeth Actaeon, 1559–75, Oriel Genedlaethol, Llundain
• 
  Blingo Marsyas, c. 1570–6
• 
  Violante, c. 1515
• 
  Portread o Andrea Gritti, Doge Fenis o 1523 i 1538
• 
  Portread o Federico II Gonzaga, c. 1525
• 
  Portread o Felipe II, c. 1554
• 
  Crist (rhan), 1553, Prado, Madrid
• 
  Crefydd a achubwyd gan Sbaen, 1572–5, Amgueddfa Prado, Madrid
• 
  Noli me tangere, 1514, Oriel Genedlaethol, Llundain