Y Milwyr Du a Melyn

Aelodau ychwanegol Cwnstablaeth Frenhinol Iwerddon (RIC) oedd y Milwyr Du a Melyn[1] (Saesneg: Black and Tans, Gwyddeleg: Dúchrónaigh) a recriwtiwyd gan lywodraeth y Deyrnas Unedig yn ystod Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon (1919–21). O ganlyniad i brinder y wisg arferol, derbyniodd y recriwtiaid siacedi a throwsus caci a chapiau gwyrdd tywyll. Bu nifer ohonynt yn gyn-filwyr y Rhyfel Byd Cyntaf neu yn gyn-garcharorion. Ymatebasent i dactegau herwfilwrol yr y Fyddin Weriniaethol (IRA) dan arweiniad Michael Collins drwy dalu’r pwyth yn ôl yn aml yn erbyn y boblogaeth sifil. Ar Sul y Gwaed, 21 Tachwedd 1920, lladdwyd nifer o gudd-swyddogion y Fyddin Brydeinig gan yr IRA yn Nulyn, ac yn ddial aeth carfan o’r Filwyr Du a Melyn i gêm pêl-droed Wyddelig ym Mharc Croke a saethu ar y dorf, gan ladd 14 o bobl. Cafodd trefi cyfan eu brawychu, gan gynnwys Anrheithiad Balbriggan, Gwarchae Tralee, a Thân Corc. Bu’r fath gamdriniaethau ond yn cryfhau achos y Gweriniaethwyr yn Iwerddon, ac yn codi banllef o brotest ym Mhrydain ac yn Unol Daleithiau America. Enciliwyd y Milwyr Du a Melyn yn sgil arwyddo’r Cytundeb Eingl-Wyddelig ym 1921.

Y Milwyr Du a Melyn
Milwr Du a Melyn ar gornel stryd yn Nulyn (Chwefror 1921).
Enghraifft o'r canlynolSpecial Constabulary Edit this on Wikidata
Daeth i ben1922 Edit this on Wikidata
Label brodorolRoyal Irish Constabulary Special Reserve Edit this on Wikidata
Dechrau/Sefydlu1919 Edit this on Wikidata
Enw brodorolRoyal Irish Constabulary Special Reserve Edit this on Wikidata
GwladwriaethTeyrnas Unedig Prydain Fawr ac Iwerddon Edit this on Wikidata
Tudalen Comin Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Cyfeiriadau

golygu
  1. Geiriadur yr Academi, "tan: the Black and Tans".