Ynys oddi ar arfordir gorllewinol yr Alban yw Ynys Arran (Saesneg: Isle of Arran; Gaeleg yr Alban: Eilean Arainn). Saif ym Moryd Clud (aber Afon Clud). Hi yw'r seithfed fwyaf o ynysoedd yr Alban, ac roedd y boblogaeth yn 2001 yn 5,058. Mae'r ynys yn rhan o awdurdod lleol Gogledd Swydd Ayr.

Ynys Arran
Mathynys Edit this on Wikidata
PrifddinasBrodick Edit this on Wikidata
Poblogaeth4,626 Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
Rhan o'r canlynolIslands of the Clyde Edit this on Wikidata
SirGogledd Swydd Ayr Edit this on Wikidata
GwladBaner Yr Alban Yr Alban
Arwynebedd432 km² Edit this on Wikidata
Uwch y môr874 metr Edit this on Wikidata
GerllawMoryd Clud Edit this on Wikidata
Cyfesurynnau55.5775°N 5.2375°W Edit this on Wikidata
Map
Am yr ynysoedd yn Iwerddon, gweler Ynysoedd Arann

Tref bwysicaf yr ynys yw Brodick. Yma mae'r fferi'n cyrraedd o Ardrossan ar y tir mawr. Yn y bae rhwng Lamlash a Whiting Bay mae ynys fechan Eilean MoLaise (Holy Island), lle mae mynachdy Bwdhaidd. Gellir cael fferi yno o Lamlash.

Ar ddechrau'r 20g, roedd tua hanner poblogaeth yr ynys yn medru Gaeleg, ond diflannodd yn raddol dros y ganrif. Diflannodd tafodiaith unigryw Arran yn y 1970au, pan fu farw'r siaradwr olaf, Donald Craig. Mae 1.6% o drigolion yr ynys yn medru Gaeleg, ond mewnfudwyr o rannau eraill o'r Alban ydynt.

Daearyddiaeth

golygu

Mae gogledd Arran yn fynyddig. Y copa uchaf yw Gaoda Bheinn (Goatfell) (874 m,). Mae proffil y mynyddoedd gogleddol hyn o'r tir mawr yn adnabyddus fel "Rhyfelwr Mewn Cwsg" gan ei fod yn edrych fel milwr ar ei gefn a'i ddwylo ar ei fron.

 
Y fferi M.V. Caledonian Isles yn cyrraedd Brodick; llun o gopa Goat Fell
 
"Rhyfelwr Mewn Cwsg"


Dolen allanol

golygu